Over draagvlak en communicatie rond een autoluwe Binnenstad

Opinie

Veel winkelleegstand in Nederland

Het gaat niet goed met de winkelcentra in de binnensteden. De leegstand neemt op veel plaatsen waaronder Tiel treurigmakende vormen aan. Iedere gemeente probeert die ontwikkeling een halt toe te roepen. Succes heeft dat zelden. In Tiel is er al veel geld uitgegeven aan onderzoek, acties en evenementen om mensen naar het centrum te lokken. Het succes daarvan is moeilijk te meten, maar feit is dat de winkelleegstand alleen maar groeide in de afgelopen jaren. Inwoners en bezoekers klagen daarover maar doen tegelijk hun inkopen voor een steeds groter deel buiten de traditionele winkelcentra. Dat is ook niet zo vreemd. De internetverkopen stijgen jaarlijks met dubbele cijfers, het thuisbezorgen door de supermarktketens maakt een stormachtige groei door en maakt een gang naar winkelcentra minder noodzakelijk. Steeds meer mensen kopen goede gebruikte spullen in plaats van nieuw. Ook het gratis aanbieden van overbodig geworden nog bruikbare spullen via internet neemt toe. Er is een groeiende groep van mensen die zich ernstig zorgen maken over de toename van de consumptie die de aarde uitput en daarom aankopen tot het strikt noodzakelijke beperken. Lenen, huren, samen kopen of wachten met vervanging totdat iets echt versleten of niet mee te repareren is, passen in deze trend. Branchevervaging helpt ook. Supermarkten, bouwmarkten en tuincentra halen een flink deel van hun omzet uit branchevreemde artikelen. Dat vreet aan de omzet van de vertrouwde specialist in het kernwinkelgebied.

Tiel

Voor het Tielse centrum spelen nog meer factoren een rol. In de directe omgeving zoals Beneden-Leeuwen, Geldermalsen en Lienden zijn de winkelcentra aantrekkelijker geworden en bevinden zich ook ruim gesorteerde supermarkten. Parkeren kan in die plaatsen in tegenstelling tot Tiel gratis. Veel traditionele klanten van het Tielse centrum uit de regio komen daardoor minder vaak naar Tiel. Ook het druk beklante winkelcentrum Westlede, dat vlak bij het Tielse centrum ligt en waar je gratis kunt parkeren houdt mensen weg uit het Tielse centrum.

Zorgen bij ondernemers, pandeigenaren en de gemeente

Het zijn pijnlijke ontwikkelingen en constateringen voor de mensen die met heel veel inzet en betrokkenheid een zaak opgebouwd hebben en nu langzaam hun nering maar ook hun inkomen niet zien groeien en vaak zelfs achteruitgaan. Het is begrijpelijk dat ondernemers, de gemeente en de pandeigenaren zich zorgen maken en zich bezinnen op mogelijkheden om de binnenstad aantrekkelijker te maken. Ook inwoners klagen veel over de leegstand. Zij hebben een flink deel van de oplossingssleutels in handen door hun inkopen lokaal te doen.

De plannen van Tiel voor het gebied binnen de grachten

Het gemeentebestuur denkt het Tielse centrum aantrekkelijker te maken door het winkelcentrum kleiner te maken. Winkeliers kunnen een premie krijgen wanneer ze van een kwijnende straat naar het kleinere kernwinkelgebied verhuizen. De pandeigenaar kan een premie krijgen als tegemoetkoming voor het aanpassen van het winkelpand voor een andere bestemming.

Daarnaast is een facelift gepland voor het winkelcentrum en enkele naastgelegen straten. Die woonstraten moeten groener, aantrekkelijker bestraat en naast nog wat meer straten autoluw worden. Daardoor wordt het wonen er prettiger en is het er aangenamer wandelen of fietsen naar de winkelstraten. De route van de parkeergarage naar de Groenmarkt moet als het ware een rode loper worden voor bezoekers van de winkels en de horeca.

Verbetering kost veel geld

Samen met de kosten voor de afsluiting, het noodzakelijk vervangen van de riolering in een paar straten, herinrichten van de winkelstraten en de route van de parkeergarage naar het centrum gaan samen meer dan 10 miljoen euro kosten. De financiering en afschrijving zal de komende vijftig jaar op de gemeentebegroting drukken. Een prachtig plan wanneer alle centrumondernemers , bewoners en de overige Tielenaren aan dit plan een topprioriteit zouden geven. Of dat zo is, is echter de vraag.

Communicatie en betrokkenheid laat te wensen over

Over het plan dat de komende jaren andere uitgaven beperkt is weinig gecommuniceerd. De ondernemers en de bewoners van de binnenstad zijn dat wel. Zij zouden met een overgrote meerderheid voor de uitvoering van de plannen zijn. Afgelopen week spraken de leden van de Commissie Ruimte over enkel details van het plan waarvan de uitvoering in 2024 gepland is. Een inwoner van een appartementencomplex in het autoluwe gebied twijfelde aan het draagvlak voor de plannen bij winkeliers en bewoners van de binnenstad en was ook benieuwd hoe de inwoners van buiten het autoluwe gebied over de plannen dachten. Hij organiseerde een enquête en constateerde dat het draagvlak minder groot is dan door autoriteiten gesuggereerd wordt.

Op die enquête valt wel af te dingen wanneer het gaat om representativiteit. Maar niettemin geeft de uitslag stof tot nadenken. De steun van de winkeliers blijkt namelijk minder groot dan voorgesteld. Ook de bewoners van de straten die een facelift krijgen zijn lang niet allemaal enthousiast. Velen vinden het maar lastig dat hun woning of appartement niet meer of pas na allerlei formaliteiten voor hun bezoekers bereikbaar zijn. Ook meerdere winkeliers vrezen klanten te verliezen door het verminderen van parkeergelegenheid dicht bij het centrum. Los daarvan blijken er nogal wat Tielenaren te zijn, die vinden dat er wel erg veel geld aan de centrumstraten besteed wordt. Jammer dat in de enquête niet gevraagd is wat volgens de Tielenaren het meest effectief is om de stad nog aantrekkelijker te maken als koop- woon- en bezoekplaats en wat zij daarbij belangrijk vinden. Want een deel van de miljoenen die nu uitgetrokken worden voor de binnenstad kun je ook anders besteden om de gemeente aantrekkelijker te maken voor inwoners en bezoekers.

Gemeente heeft weinig gedaan om zorgen bij bewoners en winkeliers weg te nemen

Tijdens de bespreking in de raad bleek dat op een voor de gemeente belangrijke meningsvormende avond voor bewoners van het autoluwe gebied slechts negen inwoners aanwezig waren waaronder een aantal raadsleden die daar zelf wonen. De communicatie vooraf liet te wensen over en een aantal belanghebbende bewoners bleek helemaal niet uitgenodigd. Dat komt niet erg representatief over. Op grond van de enquête-uitslag en de slechte communicatie zou het verstandig zijn als de gemeente wat meer tijd neemt om de plannen voor het autoluw maken breder te bespreken en alle betrokkenen in de binnenstad de gelegenheid te geven hun oordeel te geven. De gemeente zou ook met concrete uitgewerkte oplossingen moeten komen voor problemen die bewoners en een aantal winkeliers zien aankomen en daar oplossingen voor moeten aanbieden. Los daarvan zou het goed zijn wanneer alle Tielenaren de gelegenheid kregen om aan te geven wat zij belangrijk vinden om Tiel aantrekkelijker te maken als woon- en bezoekstad of dat zij kiezen voor lagere lasten. Uit het hele besluitvormingsproces rond de verbeteringen van de Binnenstad blijkt dat burger en overheidsparticipatie, waar in het coalitieakkoord over gesproken wordt, nog niet verankerd zit in het DNA van de gemeente. Bovendien verdient de enquête vanwege de uitkomsten maar ook door de enorme hoeveelheid werk die de maker verzet heeft passende aandacht.

Integriteit in het geding?

Het was in de gemeenteraad een goede gewoonte dat raadsleden, die op enigerlei wijze een persoonlijk belang hadden bij een besluit, niet meededen aan de beraadslagingen en ook niet stemden.We zagen dat gebeuren bij de besluitvorming over de woningbouw, de wielerbaan en de renovatie / nieuwbouw van het Lingecollege. Bij de besluitvorming over het autoluw maken van woonstraten waar meerdere raadsleden van een partij wonen, lijkt deze ongeschreven regel, die voortvloeit uit wettelijke bepalingen in de gemeentewet en wat de Nederlandse Vereniging voor Raadslieden en de Vereniging van Nederlandse gemeenten hierover zeggen , geen rol te spelen.

De hele behandeling in de politiek wekt de indruk, dat doordrukken en snelheid belangrijker zijn dan een zorgvuldig communicatie- en besluitvormingsproces. Dat kan en moet, gelet op de enorme bedragen die met de plannen rond het autoluw en aantrekkelijker maken van de binnenstad gemoeid zijn en de vergaande gevolgen voor betrokken bewoners en een aantal ondernemers beter.

Het verslag van de enquête vindt u bij de ingekomen stukken (4, 4b) van de agenda van de commissie ruimte. https://ris2.ibabs.eu/Agenda/Details/Tiel/2ffad37f-699b-426a-af83-6c43da12162e