Oude Bekenden 1: Verzet vanuit het Fabriekslaantje

Het staat er niet meer, dat hek. Gevallen in de maalstroom van de vooruitgang. Maar eigenlijk had het een monumentje moeten zijn voor een gewone vrouw die letterlijk in het zicht van de bezetter verzet pleegde. Maar nee hoor, dat is nou Tiel, de dingen die tellen, worden niet gezien. De dingen die regenten een plechtig gezicht kan laten trekken, worden braaf herhaald.

Maar ik heb de foto nog. zoals ze wel zeggen. Ik stond daar en dacht: dit moet het dan zijn, het het aan het Fabriekslaantje dat Toos Verhoeks (1916) gedurende de Tweede Wereldoorlog achter zich dichttrok wanneer ze met haar baby Wimke in de kinderwagen van huis ging in Tiel. Ze liep richting Binnenweg, eerst links, dan rechts.

In de kinderwagen had ze gegevens over militaire bewegingen langs de Waal. Toos Verhoeks bezorgde ze dan bij de woning van Eef Grisel, plaatselijk leider van de ondergrondse. Grisel had namelijk de beschikking over een geheimgehouden telefoonlijn de Waal over, richting het sinds 1944 bevrijde gebied in het zuiden.

De man van Toos, Wim Verhoeks, vervoerde voor Grisel pakjes en berichten door de streek, hij was chauffeur voor de Eerste Tielse Autobus Onderneming op de route naar Deil. De garage stond aan de Echteldsedijk, vlak achter zijn huis. U kent hem vast nog wel, hij is pas geleden gesloopt in naam van de stadsverfraaiing.

De woning van Wim en Toos aan het Fabriekslaantje 2 was in de oorlog gevorderd door de Kriegsmarine, die snelboten in de Tielse haven had liggen. Een prima plek voor de verzetsstrijders Verhoeks, die op de bovenverdieping mochten blijven wonen. Vanwaar ze bewegingen van de bezetter konden bespieden. Even verderop, in de Julianaschool en het naastliggende pand, zetelde de plaatselijke commandant van de bezetting. In de kelder werd gemarteld. Niemand die er enkele jaren geleden om gaf, gewoon gesloopt.

De Duitsers vertrouwden het gezin volledig: in 1944 werd dochter Wimke geboren, ze dachten geen moment aan verzetsstrijders bij het zien van dat jong geluk. Die omgang met Duitsers leverde het gezin inde stad indertijd geen beste naam op: onwetend van de illegale activiteiten werden ze gezien als Duits-vriendelijk. Met een na de capitulatie werd daarom in de stad per plakkaat bekendgemaakt dat het gezin Verhoeks had gewerkt voor de ondergrondse. Dat ze zelfs een woning in Zoelen hadden afgeslagen om het spionagewerk te kunnen voortzetten.

De locatie werd Toos Verhoeks uiteindelijk noodlottig: een Engelse granaat sloeg in die laatste oorlogswinter in het huis en doodde haar. Dochter Wimke nam zes jaar later het Kruis van Verdienste voor haar moeder in ontvangst. Op het oorlogsmonument dat vlakbij aan de Oude Haven werd opgericht, stond de naam van Toos als enige vrouw. Maar zoals dat gaat: de woning werd een jaar of vijftien geleden gesloopt, nadat het Boedelcentrum erachter, en de rest van het oude pand Ruranski moesten wijken voor nieuwbouw.

Reacties zijn gesloten.

Geverifieerd door MonsterInsights