Omkijken: Tiel-Pärnu 2. Armoedig verpleeghuis na renovatie ´Tielhuis´

Door Aad Nekeman Op feb 5, 2019

Gemeentevoorlichter en oud-journalist Jan Beijer was in 1989 de Tielse delegatieleider naar Hamburg waar een ´dag van de Hanze´ was. Tiels loco-burgemeester Van den Burg was daar ook. Hij maakte kennis met Pärnu´s burgemeester Rein Kask uit Estland. Ze maakten afspraken voor een samenwerking die daadwerkelijk gestalte kreeg na 1991.

De Tielse afvaardiging op de Hanzedagen 12 – 15 augustus 1993 in Munster / Duitsland. Aanwezig oa fruitcorso / 4-Stromenland en tinfabriek. De gemeente vertegenwoordigd door voorlichter Jan Beijer en de wethouders Henk van den Burg, Bert Grooten en Piet Stolk.

De eerste delegatie naar Pärnu raakte gechoqueerd van de vervallen staat van de gebouwen voor ouderen. Het leek er in Pärnu op dat die mensen ´gedumpt´ werden.

Frank Brugman, jarenlang kabinetschef van de Tielse burgemeester, zegt dat wat met de Hanzedagen aan contact tussen Tiel en Pärnu ontstond, zich als het ware voortzette door een verzoek van de Europese Gemeenschap in 1994: steun de van de Sovjets losgekomen Baltische staten. (Overigens, Zweden en Finland steunden al in de 19^de en 20^ste eeuw de basischolen in Estland, Letland en Litouwen. Hun motto mocht duidelijk zijn: het kan je buren beter goed dan slecht gaan. Rust aan je grenzen is goud waard.)

Terug in Tiel werden de hoofden bij elkaar gestoken en besloten werd een deel van de renovatie van het uit drie gebouwen bestaande verpleeghuis Tammiste te betalen. In 1995 werd dat werk opgeleverd. Pärnu was Tiel zo dankbaar dat een van de gebouwen de naam´TielHuis´ kreeg.

Voor en na de renovatie

Breed samengestelde delegaties gingen heen en weer vliegen. Het waren afgevaardigden van de gemeente, gemeenteraad, van de ziekenhuisdirecties, onderwijsorganisaties, fysiotherapeuten, verpleegkundigen van verpleeghuis Vrijthof, politie, zuiveringsschap, kranten.

‘Schándelijk’

Klaas Beutener, zijn leven lang aannemer en even lang ondersteuner van acties voor een goed doel, reisde zes keer naar Pärnu. Ook een keer met het burgemeestersechtpaar Van Tellingen. De burgemeester opende het naar Tiel vernoemde gerenoveerde gebouw TielHuis.

Beutener ging mee omdat hij verstand had van bouw, verbouw en wat zoiets kostte. Eén gebouw van Tammiste was zo slecht dat het gesloopt moest worden, één werd er gerenoveerd met geld van Tiel (50.000 gulden) en voor het andere gebouw leende Tiel aan Pärnu 150.000. ‘Tegen een rente van 1,5 procent en af te betalen in tien jaar´, zegt Beutener.

Als hij over dat verpleeghuis praat, heeft hij het meteen ook over de miserabele toestand waaronder de ouderen daar leefden. ‘Het was er zo’n rotzooi, schándelijk zoals de mensen daar behandeld werden. Die wc’s, die douches, allemaal zo armoedig’. Met de kleren aan lagen de mensen in bed, de vrouwen een hoofddoek om en het bed tegen de verwarming geschoven. ‘Van die oude Russische open houtkachels. Tammiste stond niet eens ín de stad, maar kilometers er buiten. ‘We spraken mensen die niet eens wisten dat Tammiste bestónd. Ouderen waren er gewoon gedumpt. Ze kwamen ook nooit ergens, ze zaten daar maar.’ Beutener is er zes keer geweest, zijn vrouw Gerry ging twee keer mee. Enkele Tielse vrouwen – onder wie Gerry – stonden de tranen in de ogen als ze in die gebouwen van Tammiste kwamen.

Klaas Beutener: ´Met de kleren aan lagen de mensen in bed, de vrouwen een hoofddoek om en het bed tegen de verwarming geschoven. Van die oude Russische open houtkachels´.

Na de renovatie zag het er keurig uit. Beutener heeft veel foto’s van vóór en van na de renovatie.

Arts Van Berkel: ´In every way it is wise to continue the partnership between Pärnu and Tiel´

Vanaf het begin van de samenwerking Tiel-Pärnu was duidelijk dat uitwisseling van overeenkomstige beroepen het meeste effect zou hebben. Vooral voor Tiel was dat een belangrijk uitgangspunt. Dat zou ook beter zijn dan handenvol geld naar die stad scheppen. Met de uitwisseling leerde men van elkaar hoewel het toch vooral een éénrichtingsverkeer vanuit Tiel was. Gaandeweg bleek ook dat uitwisseling nog het meeste effect had in de sfeer van de zieken- en ouderenzorg. Er zijn artsen en verpleegkundigen naar Pärnu geweest, andersom kwamer er ook naar hier om te bekijken hoe wij het deden. Stagiairs kregen ook de kans in een ander land te werken, en zeker ook goed om zich heen te kijken.

Wat dit betreft waren de slotzinnen van de Tielse arts Jos van Berkel in een uit 1996 daterend verslag veelbetekenend. ´We voorzien een verder positieve ontwikkeling’, schreef hij. ‘ De mensen in Pärnu zullen moeten beseffen dat wij geen experts zijn maar gewoon mensen met de zelfde beroepen, counterparts, tegenhangers . ´In every way it is wise to continue the partnership between Pärnu and Tiel.´Als er financiën nodig zijn, dan moeten die van de regering komen, vond Van Berkel, niet van de gemeente.

Met de bedrijvigheid, de recreatie en de kuuroorden ging het na verloop van enkele jaren in Pärnu met zevenmijlslaarzen vooruit. De bevolking groeide naar bijna 40.000. Het aantal hotels – ook een veelzeggende graadmeter – nam toe tot 300. Dat zal voor een Tielenaar een bijna astronomisch aantal zijn, want hier zijn er nog geen vijf. In de gloriejaren tussen 1920 en 1940 waren het er daar zelfs 800. Onvoorstelbaar in een stad met 40.000 inwoners en dus met een omvang als Tiel.

Pärnu had betere tijden gekend, zoals blijkt uit deze kerk. En zeker ook slechte tijden, getuige de kale muren op de andere foto. Rechts de toenmalige burgemeester Van Tellingen.