Persoonlijke terugblik op week 25 in Tiel

In deze terugblik aandacht voor het verder privatiseren van de Agnietenhof, het evaluatierapport over de invoering van het omgekeerd inzamelen van Avri en een oproep van de PvdB om te stoppen met bezuinigen door de gemeente.

Agnietenhof

Vorige week zond Regio TV een interview met Mark Smits, onze man van Tiel bij de provincie, uit. Het was een goed gesprek. Tiel en de regio hebben met Mark een goede belangenbehartiger in Arnhem. Maar dat is natuurlijk niet zijn hoofdtaak.

Mark , die eerder raadslid voor de VVD in Tiel was, volgt de lokale politiek nog steeds nauwgezet. Hij vertelde in het interview er van overtuigd te zijn dat Tiel zijn voorzieningen voor Stad en Streek gezien het aantal inwoners een aantal voorzieningen onmogelijk in stand kon houden zonder dat de regio daar op een of andere wijze aan ging meebetalen. In dat verband opperde hij om de Agnietenhof in financieel opzicht op nog grotere afstand van de gemeente te plaatsen. Lijkt me geen gek idee. Een verdere verzelfstandiging leidt vaak tot een goedkopere exploitatie en het ontdekken van allerlei wegen om de inkomsten te vergroten. Nu legt de gemeente omgerekend meer dan 10 euro bij ieder verkocht kaartje, ongeacht of de bezoeker wel of niet uit Tiel komt. De geneugten van de Agnietenhof zijn nu voor Tiel en de wijde regio, de kosten zijn voor Tiel.

Voor het museum kun je ongeveer hetzelfde verhaal vertellen. Ten opzichte van de prijs van een toegangskaartje betaalt de gemeente hier nog veel meer per bezoeker dan bij de Agnietenhof het geval is.

Avri evalueert omgekeerd inzamelen

Het bestuur van Avri heeft onafhankelijk onderzoek laten doen naar de manier waarop het traject van planvorming tot uitvoering van het zogenaamd omgekeerd inzamelen verlopen is. Het rapport dat organisatie advies bureau TwynstraGudde daarover maakte is in februari verschenen. Het is voor intern gebruik en zal niet gepubliceerd worden. Onlangs verscheen er wel een openbare samenvatting.

Daaruit concludeer ik dat het bestuur zich flink verkeken heeft op de impact op de inwoners van het zelf wegbrengen van een zakje restafval naar een verzamelpunt. Daarnaast constateren de onderzoekers dat er nogal wat mis gegaan is met de besluitvorming en de uitvoering van het project. Zo was er geen projectmatige aanpak van de besluitvorming door het bestuur, ontbrak ervaring met het projectmatig managen van dit soort grote en ingrijpende projecten bij Avri, verzuimde het bestuur voldoende sturing te geven bij de uitvoering en waren de verantwoordelijkheden en bevoegdheden tussen bestuur en de ambtelijke opdrachtgever en uitvoerders niet duidelijk. Het bestuur heeft verder de hele uitvoering, waaronder het zoeken naar en aanwijzen van de plaatsen voor de ondergrondse containers en de communicatie hierover met omwonenden aan Avri gedelegeerd. Handig voor de gemeenten, maar een heel lastige klus voor Avri. De onderzoekers vinden het ook niet handig om vlak voor een bestuurswissel als gevolg van de gemeenteraadsverkiezingen een zo ingrijpend besluit te nemen.

Het rapport vermeldt tot slot, dat Avri van de gemeenten is, ieder van de gemeenten heeft ingestemd met de oprichting en dat de wethouders de verbindende schakel tussen Avri en de eigen gemeenteraad is. De onderzoekers geven ondanks missers in de planvorming, besluitvorming en uitvoering het projectteam een pluim voor het vele werk dat men verzet heeft en de concrete resultaten die bereikt zijn. Dit terwijl de omstandigheden door de maatschappelijke en politieke druk allerminst plezierig waren.

Terugkijkend constateer ik dat het hele proces rond de invoering van het omgekeerd inzamelen ook op lokaal niveau niet goed verlopen is. De acht gemeenten die voor het systeem waren toonden weinig begrip voor de bezwaren van Tiel en West Maas en Waal. Omgekeerd ageerde vooral de Tielse politiek weinig constructief op het volgens de zelf geaccordeerde spelregels genomen besluit. Achteraf blijkt al dat gemopper en de feitelijke ervaringen bijgedragen te hebben voor meer begrip voor afwijkende standpunten en komt Avri met meer maatwerk mogelijkheden. Eind goed ….toch een beetje al goed zou je kunnen zeggen.

Was de invoering van omgekeerd inzamelen verstandig?

Ik mis in het rapport een antwoord op de vraag of het verstandig geweest is om te kiezen voor het omgekeerd inzamelen. Feit is dat het bij bijna 100 van de 355 Nederlandse gemeenten gebeurt. Op veel plaatsen is men tevreden, maar er worden ook veel kanttekeningen gemaakt. Zo is het beter om het afval dat thuis opgehaald wordt in plastic zakken aan te bieden. Dat voorkomt dat bewoners ongewenst afval in containers, die aan huis opgehaald worden, meegeven. Ook wordt een systeem van controleurs en coaches noodzakelijk geacht om bewoners op te voeden. Dat kost wel veel geld. In onze regio speelt dan nog dat er –heel betreurenswaardig – restafval te vaak illegaal gedumpt wordt. In een rapport van de VNG uit 2017 lees ik: “Eerder onderzoek heeft aangetoond dat omgekeerd inzamelen nauwelijks effectief is. Uit hetzelfde onderzoek blijkt dat socio-economische variabelen als het aandeel niet-westerse allochtonen of ouderen er wel toe doen. En daar zit dan ook exact het probleem van omgekeerd inzamelen. Voor veel ouderen is het moeilijker of soms zelfs onmogelijk om hun restafval weg te brengen.”

Walter Brouwer, de huidige interim-directeur van Avri gaf eerder deze maand een toelichting op de jaarstukken van Avri. Hij toonde zich tevreden over de resultaten van het omgekeerd inzamelen. In Tiel werd veel en goed gescheiden en het aantal kilo’s restafval was per huishouden gezien laag. Ook de tarieven voor de afvalverwijdering, die Avri hanteert zijn bescheiden in vergelijking met tarieven elders. Bij een flink aantal gemeenten betalen de inwoners meer geld voor de afvalverwijdering en betalen de gemeenten er nog een fors bedrag uit eigen middelen boven op.

De tarieven gaan volgend jaar wel omhoog. Avri heeft gedwongen door het bestuur de tarieven een paar jaar geleden extra verlaagd en is nu door zijn reserves heen. Dat wreekt zich nu de prijzen van herwonnen grondstoffen dramatisch laag zijn. Brouwer vertelde ook dat Avri bij de handhaving van de scheidingsregels het accent gaat verleggen naar meer coaching en voorlichting ten koste van handhaving met boetes. Nascheiding geeft volgens de directeur nog steeds geen goede resultaten.

Zelf denk ik dat het beter was geweest om het inzamelsysteem nog niet te wijzigen. Er wordt volop onderzoek gedaan naar de beste inzamel- en verwerkingsmethoden en dan kun je beter afwachten en enorme investeringen in een discutabel systeem nog niet doen. Maar dat is een gepasseerd station.

Mij viel verder op dat oude afspraken met verenigingen over de papierinzameling ieder gezin in Rivierenland 8 euro per jaar kost. Nu Avri zelf het papier ophaalt omdat dat veel sneller en goedkoper gaat met een zijlader, lijkt een afbouw van deze selecte vorm van subsidieverlening achterhaalt en rijp voor afbouw. Avri wil dat al langer, maar de gemeenten blijken daar keer op keer op tegen.

Fractievoorzitter PvdB: ‘’Gemeente moet stoppen met bezuinigen”

Ik las op de site van de Partij voor de Burgers: “Onze fractievoorzitter Wim de Boer kondigt in het programma ’t Ambthuis van regio TV een motie aan die de raad van de gemeente Tiel oproept te stoppen met bezuinigen.” Uit het vervolg van het bericht maak ik op, dat De Boer er van uit gaat dat een groter tekort wellicht helpt om meer geld van de overheid te krijgen. Ik denk niet dat dat zo werkt. Zelf vrees ik dat het effect wel eens omgekeerd kan zijn en dat je extra pijn voor de toekomst creëert. Eerst geld in de kas, reserve op peil brengen en dan pas uitgeven, lijkt me verstandiger. Het  interview met Wim moet nog uitgezonden worden.