Kolommetje: Tijdloos

Je moet wel zestiger zijn, wil je je nog herinneren dat er in de Agnietenstraat een bibliotheek stond. En lezer natuurlijk.

De Nutsbibliotheek was in Tiel lang een begrip, net zoals het Nut zelf dat was. Op basis van een stroming uit eind achttiende eeuw verspreidde deze organisatie metterdaad alfabetisering door het land. Ook Tiel had meer dan tweehonderd jaar een zogeheten departement. Menigeen herinnert zich nog wél de Nuts-bewaarschool aan de Gasthuisstraat, met ingang aan het Scheidingsstraatje. Het Nut in Tiel werd enkele jaren geleden opgeheven, de fondsen in beheer gingen naar een goed doel. Ik heb er in het bestuur gezeten.

Uit die gedachte dat mensen die lezen en kennis tot zich nemen een beter leven kunnen leiden, ik ben daar nog steeds van overtuigd, kwam ook de Nutsbibliotheek voort, gevestigd in een statig pand aan de Agnietenstraat. Maar ook die ging teloor. Toen ik er deze foto maakte was het pand gekraakt, maar de twee bewoners, Mark en Mark noemden ze zich, geen achternamen, lieten me op een van de achterwanden nog de in fraai Gothishce letters geschreven stichtende spreuken voor de bezoekers zien. Nu werken er makelaars, ook lezers, maar van heel andere dingen.

De twee krakers, ook al bijna een ouderwets woord, zitten er wat dromerig, ontspannen bij. Je kunt je niet voorstellen dat zo’n vredelievend stel door justitie belaagd werd en daarom hun naam niet wilde geven. Dat de eigenaar van het pand daar anders over dacht, moge duidelijk zijn, en die begrijp ik óók. Toch maakten krakers over het algemeen wat ruwe gevoelens los bij het publiek. Ik keek nog eens naar die foto en bedacht waarom: ze hebben alle tijd van de wereld en stellen zich buiten datgene wat de gemiddelde mens in zijn leven gewoon vond, op. Het zit hem in het tijd hebben om datgene te doen waar je zin in hebt. Dat tegenover de werkende mens, wiens tijd wordt bepaald door werk, uitgaven mogelijk maken en tal van verplichtingen. Die ben je weliswaar zelf aangegaan, maar toch. De tijd die je hebt, is beperkt, dat voel je onbewust. Wanneer daar iemand dan ook nog eens over beschikt, ben je een beetje gevangen. Dat wil niemand. Ikzelf sta op het punt om mijn eigen tijd weer te gaan inrichten en gebruiken. Ik kijk er naar uit. Deze week ontmoette ik Harm weer eens, ook een lezer want hij werkte jarenlang in de boekhandel van Arentsen. En een reiziger, maar dat is een ander verhaal. Aardige man, spande zich in om literatuur onder de mensen te brengen, in Tiel geen gemakkelijk doel. Je ziet de ontspanning op zijn gezicht nu hij een paar jaar met pensioen is. Ook dat doet tijd. Geen wonder dat mensen wel eens wat jaloers worden wanneer ze zo iemand zien. Of het nu een jonge kraker is die een beetje zit te mijmeren, of een gepensioneerde die geniet van het wegvallen van druk.