In 2017 vond op Medel de grootste opgraving in Nederland sinds de aanleg van de Betuwelijn plaats. De vondsten die het onderzoek opleverden voldeden ruimschoots aan de hoge verwachtingen van deze veelbelovende vindplaats. Ilse Schuring: “We verzamelden meer dan een miljoen voorwerpen over een periode die 6000 jaar besloeg en zich uitstrekte over de steen-, brons-, de Romeinse tijd en de middeleeuwen. Enkele vondsten zoals bijvoorbeeld het beeld van de god Jupiter, waren uniek. Een van de opmerkelijke vondsten waren echter drie complete grafvelden waar ook omheen uitgebreid gegraven is. De vondsten trokken de aandacht van archeologen in heel Europa en ver daar buiten. Bij tal van universiteiten ging men aan de slag om de betekenis van al die vondsten te duiden. Nu zes jaar later zijn de puzzelstukjes in elkaar gevallen en ontstond een uniek beeld van de mensen en hun gebruiken uit de bronstijd (3300 tot 1200 jaar voor Christus).”
Ontdekking: Inwoners rivierengebied niet minder ontwikkeld dan elders in Europa
Lang is gedacht dat er in de bronstijd in het rivierengebied mensen woonden die zich vooral bezig hielden met overleven en minder ontwikkeld waren dan bewoners op veel andere plaatsen in Europa. De opgravingen zouden daarom – zo was de verwachting – weinig spectaculairs opleveren. Niets bleek minder waar. In drie grafheuvels op een terrein van 4 hectare waren in totaal 60 mensen begraven. Buiten de grafheuvels werden nog eens 20 personen gevonden. Van de gevonden personen waren sommigen begraven, anderen gecremeerd waarvan bij enkelen de as in een urn werd aangetroffen. De vondsten leverden samen met bodem- en ander onderzoek een aantal puzzelstukjes op die pas kortgeleden in elkaar vielen. De drie grafheuvels bleken samen een henge, een heiligdom in de buitenlucht, te vormen. De grootste grafheuvel heeft – zo ontdekte men – een duidelijke relatie met zonnestanden. Die diende als een soort jaarkalender. De waarneming gebeurde met behulp van het meten van de schaduwen van de zon van palen. Zo werden de dagen van religieuze feesten vastgesteld maar ook de data van bijvoorbeeld zaaien en oogsten. De ontdekking op Medel is volgens de onderzoekers van even groot belang als bijvoorbeeld wat gevonden is in de populaire monumentale archeologische vindplaats Stonehenge. Omdat in ons gebied geen rotsblokken of grote stenen voorhanden waren, oogt het allemaal wat minder spectaculair. Maar dat is het niet. Het begrip van tijd en het ijken van de seizoenen is een cruciale stap in onze ontwikkeling van overleven en trotseren naar vooruitkijken, plannen en anticiperen van de mensheid.
Het is voor het eerste dat in Nederland een heiligdom gevonden is. Het stelt de Rivierenlanders van toen met hun leefwereld, zonnekalender en dodenverering op gelijke hoogte met andere gebieden van Europa waar we al meer over wisten. De ontdekking is dan ook van Europees belang.
Veel belangstelling en aandacht.
De presentatie van de ontdekking van het heiligdom trok tijden de perspresentatie veel belangstelling van vakmensen en journalisten. Vrijwel alle media besteedden er uitgebreid aandacht aan en ook in het buitenland zal de naam Tiel voortaan stevig verbonden worden met een rijke archeologische vindplaats. Veel verder onderzoek zal nog plaatsvinden. Dus kunnen we in de toekomst nog meer interessante conclusies verwachten.
Is er op Medel nog wat te zien?
Nu is er op de plaats waar het heiligdom gevonden werd niets meer te zien. “Jammer” vindt wethouder Groen. “Het zou mooi zijn wanneer we met die plek iets zouden kunnen doen wat zichtbaar maakt welke belangrijke ontdekkingen hier gedaan zijn.” Ilse Schuring gaf hem weinig hoop. “Het onderzoek heeft Medel heel veel geld gekost en het is gedaan om het terrein daarna als bedrijfsterrein te gelde te kunnen maken.”
Waar wel?
Tot 20 oktober kunt u in het Flipje- en streekmuseum een tijdelijke presentatie over de opgraving en enkele vondsten bekijken. Daar is ook een deel van het grote groepsgraf uit de bronstijd te bewonderen. Ook het Rijksmuseum voor Oudheden in Leiden besteed in de vorm van de presentatie van een deel van het grote groepsgraf, dat ten zuiden van het terrein van het heiligdom lag, aandacht aan de opgraving op Medel.
Een bijzondere kraal
Veel aandacht ging tijdens de onderzoekspresentatie uit naar een minuscule glazen kraal. Die kan volgens onderzoekers omdat glas in onze streken toentertijd nog onbekend was alleen maar uit het toenmalige Mesopotamië (nu onder meer Irak) afkomstig zijn. Heel bijzonder dat die kraal 5000 kilometer van de plaats waar hij is gemaakt in Tiel terecht is gekomen. De vondst van de kraal in een groot graf waar alleen de overschotten van vrouwen en kinderen gevonden werden, illustreert hoe groot de netwerken in die tijd al waren. Wethouder Groen viel de eer te beurt om de kraal als eerste buitenstaander te mogen vasthouden.
Fotoalbum:
Video:
Reacties zijn gesloten.