Het natuurkundig gezelschap Physica bestaat dit jaar 210 jaar. Het is opmerkelijk hoeveel echt oude verenigingen er in Tiel zijn. Physica is een van de oudste.
De vereniging werd opgericht in 1813 op initiatief van de Tielse apotheker Peter Jan Campagne. Hij bracht een aantal mensen bij elkaar die geïnteresseerd waren in wat men tegenwoordig de bètawetenschappen noemt. Het werd een club van precies twintig heren. Dat zou Physica ook de hele negentiende eeuw blijven: een kleine wat elitaire groep wetenschappers.
In de beginjaren kende men volstrekt geen mogelijkheden om zaken via projectie te tonen en daarom begon de vereniging met de aanschaf van een demonstratietafel en allerlei instrumenten. Leden deden dan proeven of toonden dingen in de vergadering. Opmerkelijk is, dat zij ook in het kunstzinnige geïnteresseerd waren: er werden literaire voordrachten gehouden en Physica koos als zinspreuk “Ars aemula naturae”, de kunst wedijvert met de natuur.
Rond 1930 werd het gezelschap meer open. Mensen die dat wilden konden gewoon op aanmelding lid worden en vanaf die tijd werden ook vrouwen toegelaten als lid. Daardoor groeide de vereniging, maar in de Tweede Wereldoorlog raakte zij al haar bezittingen kwijt, omdat die opgeslagen waren in de verwoeste Ambachtsschool aan de Oliemolenwal.
Jarenlang was Physica een vereniging die lezingen hield op diverse plaatsen in Tiel: in Hotel Telkamp, de Rijksscholengemeenschap en de stijlkamer van het Streekmuseum. Sinds 2013 vinden de bijeenkomsten plaats in het atrium van het Regionaal Archief Rivierenland. Daarbij werd na de Tweede Wereldoorlog de inhoud van de lezingen ook wat diverser. Ook in een zo oude vereniging als Physica zijn actuele onderwerpen als het klimaat tegenwoordig thema.
Tegenwoordig hanteert het bestuur een lijst met zes categorieën en men probeert uit elk van die categorieën jaarlijks één lezing te houden. De thema’s zijn astronomie, biologie, geneeskunde, klimaat, natuurwetenschap en fysieke veiligheid. Zo komt men aan zes lezingen per jaar. Het verenigingsjaar wordt in het voorjaar afgesloten met een excursie.
Eigenlijk lukt het altijd wel om sprekers te vinden van enig niveau. Dat heeft er mee te maken, dat bijna alle bètawetenschappers kennisvermeerdering als doel binnen hun contract hebben. Zij komen dan ook spreken zonder grote honoraria te verlangen. Voor Physica heeft dat het voordeel, dat er aan de leden geen hoge contributie hoeft te worden gevraagd. Een lidmaatschap kost slechts 20 euro per persoon of 25 euro per huishouden.
Het seizoen 2022-2023 is nu bijna achter de rug. Alleen een excursie naar de Sterrenwacht Mercurius in Dordrecht staat nog op het programma. Voor volgend jaar zijn er al thema’s als chemische verontreiniging, alzheimer, oceaanstromingen, de James Webtelescoop en schimmels in beeld. Dus ook weer een flinke variëteit.
210 jaar Physica
Het gaat Physica de laatste jaren goed, uiteraard afgezien van de coronaperikelen. Dankzij een actiever streven naar naamsbekendheid stijgt het aantal leden gestaag. Het zijn er nu inmiddels 120. Op 8 maart vierde men in eigen kring het jubileum. Die avond werd de 1561e lezing van Physica gehouden. Prof. Dr. Ir. Mark van Koningsveld sprak over technische oplossingen voor het herstel van koraalrif. Na afloop kon Physicavoorzitter Pieter de Jong voor een volle zaal een korte feestrede houden. Daarbij kon een bijzonder glas worden getoond. Het werd in 1884 volgens een toen modern procedé vervaardigd. Physicalid Nicolaas Verweij schonk elk lid een dergelijk glas. In 2008 keerde een exemplaar van die glazen terug in Tiel.
Fotoalbum
Reacties zijn gesloten.