Fotoalbum onder de tekst
Op 7 oktober is het vijftig jaar geleden dat verzorgingshuis Westlede aan de Buurmalsenstraat in gebruik genomen werd. Een goede reden om terug te kijken en het jubileum te vieren. Dat gebeurt in de maanden oktober en november van dit jaar. Rob Alkemade, die in verschillende functies bij het verzorgingshuis werkte, is de coördinator van de feestelijkheden. Hij heeft onder meer een tentoonstelling gemaakt waarin de geschiedenis van het verzorgingshuis met foto’s en documenten zichtbaar gemaakt wordt. Op maandag 26 september zal wethouder Kreuk deze openen en het startschot geven voor de jubileumvieringen. In dit artikel besteden wij aandacht aan de geschiedenis van verzorgingshuis Westlede, waar veel Tielenaren een band mee hebben of hebben gehad.
In de jaren zestig van de vorige eeuw was Tiel nog sterk verzuild. Voor de verschillende zuilen waren er aparte sportverenigingen en maatschappelijke organisaties. Voor bejaarden had je de verzorgingshuizen Walstede en Lingewaarde. Beiden hadden binding met de Nederlands Hervormde Kerk. Voor katholieken was er slechts een getalsmatig en voor de huidige maatstaven zeer primitieve opvang in het Sint Andreasgasthuis. Het Wit-Gele kruis, de katholieke thuiszorgorganisatie met zr. Adelheid Holterman in de naoorlogse jaren als boegbeeld verzorgde de thuiszorg voor heel katholiek Tiel. Hoewel in de zestiger jaren de eerste haarscheurtjes in de verzuiling zichtbaar werden, hechten oudere katholieken nog sterk aan de eigen instituties en was wonen in een bejaardenhuis samen met andersdenkendenvoor velen een brug te ver. Daarom moest er een bejaardenhuis komen met een katholieke signatuur, vond de toenmalige Tielse pastoor Van Zeijl. Als eerste stap werd op 1 januari 1967 daartoe een stichting opgericht. Het vinden van een juiste locatie, de ontwikkeling, vergunningen en financiering vergden veel tijd voordat aannemer Beutener daadwerkelijk met de bouw van het bejaardenhuis en de 24 bijbehorende aanleunwoningen kon beginnen. Op 24 juni 1970 ging de eerste paal de grond in.
De eerste jaren
Op 7 oktober 1972 kwam de aartsbisschop van het bisdom Utrecht, kardinaal Alfrink naar Tiel om eerst een plechtige hoogmis te celebreren en vervolgens het nieuwe gebouw samen met de echtgenote van de toenmalige burgemeester Borrie, mevrouw H. Borrie-Bot te openen. Het nieuwe bejaardenhuis telde maar liefst 105 kamers waaronder enkele voor echtparen met een aparte slaapkamer. Het huis was voor die tijd uitstekend toegerust met een entree met keukenblok, een natte ruimte met douche en toilet, telefoonaansluiting en een eigen balkon. Niettemin had het bestuur de kamers graag wat groter gezien en ook direct een kapel willen bouwen. Maar dat lieten de overheidsregels op dat moment niet toe. Met de nodige inventiviteit kwam die kapel er niettemin toch. Met het plaatsen van de zogenaamde ramen van Sint Elooij uit de vroegere bestuurs- en vergaderkamer van Daalderop kreeg die kapel een passende sfeer. Iedere zondag was daar een druk bezochte mis waarbij een eigen koor onder leiding van Marius Kramer aangevuld met enkele goede zangers uit de omliggende wijken voor de muzikale ondersteuning zorgde. Ook uitvaartdiensten vonden in de kapel plaats. Celebrant was de inwonende dominicaan, die in Westlede kon genieten van een welverdiende oude dag. Het bestuur stond niet op afstand. Het was aanvankelijk nauw betrokken bij de dagelijkse gang van zaken en vervulde ook taken , die nu door vrijwilligers gedaan worden of door professionele bedrijven. Voor de bewoners was een grote groep vrijwilligers actief die zorgden voor ontspanning , persoonlijke aandacht en begeleiding bij evenementen.
Het bleek bij de start een hele toer om alle kamers vol te krijgen. Zo gebeurde het bijvoorbeeld dat toen mijn gezonde oom met 65 jaar gepensioneerd werd, hij bezoek kreeg van de pastoor met de vraag of hij en zijn vrouw er niets voor voelden om in het nieuwe bejaardenhuis te gaan wonen. De huidige strenge eisen voor toelating bestonden toen nog niet. Het bereiken van de 65-jarige leeftijd was voldoende. Eind 1972 waren alle kamers bezet en woonden er 112 ouderen. Ook de eerste directrice, mevrouw Keurentjes woonde in het gebouw. Zij en haar opvolgers zorgden er samen met bestuur en medewerkers voor dat er in Westlede veel warme aandacht was voor de bewoners en er voor hen tal van activiteiten georganiseerd werden. Bijzonder was dat het Kerstdiner dat in verzorgingshuizen doorgaans in de week voor kerst plaatvond bij Westlede op eerste kerstdag in de eigen keuken bereid en geserveerd werd. Jaarlijkse hoogtepunten waren de viering van carnaval, het Sinterklaasfeest, de jaarlijkse vakantieweek en natuurlijk het kerstfeest.
Al snel had Westlede mede dankzij de inzet van de eerste directeuren de dames Keurentjes en Geenen een uitstekende naam.
Toelatingcriteria aangescherpt
In 1986 werden de toelatingsregels tot een verzorgingshuis zoals de bejaardenhuizen of rusthuizen inmiddels genoemd werden aangescherpt en dat zou daarna nog vaker gebeuren. Daardoor daalde het aantal bewoners en kon er een etage van een vleugel vrijgemaakt worden voor Westerhof, een onderdeel van Stichting Zorgcentra Rivierenland voor psycho-geriatrische patiënten. Langzaam maar gestaag veranderde de nog relatief gezonde populatie in bewoners die intensieve zorg behoefden. Vanaf die tijd kozen ook steeds meer niet-katholieken voor een plekje in Westlede. Het katholieke karakter bleef echter nog lang behouden. Toen in 1989 de zogenaamde Sint Elooij ramen van Daalderop in de gebedsruimte van Westlede geplaatst werden, verdiepte directeur Geenen zich in het leven van deze schutspatroon van onder meer de metaalbewerkers en zocht zij contact met de groep die ieder jaar de Sint Elooijviering in het Belgische Meissen organiseerde. Het werd het begin van een langdurig contact waarbij een delegatie van Westlede ieder jaar naar Meissen trok en bij feestelijke herdenkingen vertegenwoordigers uit Meissen naar Westlede kwamen. Uit volle borst werd dan in Westlede het Sint Elooijlied gezongen.
Samenwerking en overname
Naarmate de jaren vorderden groeide op allerlei gebied de wet- en regelgeving rond verzorgingshuizen. Voor relatief kleine zelfstandige huizen werd het steeds moeilijker om aan alle voorschriften en regels te voldoen en aparte specialisten aan te stellen. In heel Nederland zochten verzorgingshuizen samenwerking om stafdiensten te bundelen en over voldoende specialistische kennis en hulp te beschikken. In Tiel ging verzorgingshuis Walstede deel uit maken van de SZR-groep, waar Ook Verpleeghuis Vrijthof en de afdeling Westerhof in de vier Gravinnen deel van uit maken. Zorgcentrum Lingewaarde fuseerde in 1995 met verzorgingshuis Oranjehof in Buren en zocht in 1998 aansluiting aan bij de cluster Verzorgingscentra De Betuwe. Westlede koos voor een andere weg en kocht aanvankelijk diensten in bij de grote thuiszorgorganisatie STMR, nu Santé Partners. In 2002 besloot de raad van Toezicht van Westlede om de zelfstandigheid van het zorgcentrum op te geven en in 2004 werd Westlede een onderdeel van STMR. Eerder, in 2000, was het gebouw van Westlede om niet overgedragen aan de Tielse woningcorporatie SCW. In 2000 besloot de raad van Toezicht na uitvoerig beraad om de katholieke grondslag van Westlede uit de stichtingsakte te schrappen. Toen dat gebeurde bestond 75 % van de bewoners uit niet-katholieken.
Nieuwbouw nodig
In de jaren negentig groeide het besef dat het eens zo moderne Westledegebouw gedateerd raakte. De kamers waren te klein, de toegang tot de kamers was te smal voor rolstoelen en ook de badkamer was te klein voor bewoners die daar hulp nodig hadden. Bovendien kwam er veel kostbaar onderhoud aan. Daardoor ontstond het idee om het pand te slopen en een nieuw gebouw neer te zetten. Herman Suijdendorp de toenmalige directeur van SCW zag, nadat enkele alternatieven afvielen, mogelijkheden om Westlede onderdeel te maken van een nieuw te bouwen woonzorgcentrum in Tiel-West. Dat plan strookte met de wens van de gemeente om in Tiel-West,waar veel senioren woonden, een zogenaamde woonzorgzone voor senioren te creëren. Het toeval wilde dat het Werkvoorzieningschap Westelijk Gelderland in die tijd zijn beleid wijzigde en conform de wettelijke aanbevelingen zijn medewerkers veel meer buiten de eigen bedrijven wilde laten werken. Dat maakte een concentratie van de drie bestaande industriële bedrijven in Geldermalsen, Tiel en Zaltbommel in Geldermalsen mogelijk en om bedrijfseconomische redenen wenselijk. Na lange onderhandelingen slaagde Suijdendorp er in gebouw en grond van het Industriële Bedrijf Tiel aan de Nieuwe Tielseweg van WWG / Lander te kopen. Enkele jaren later, in 2006, volgde sloop en nog weer enkele jaren later werd begonnen met de bouw van het multifunctionele wooncentrum De Vier Gravinnen. Het multifunctionele gebouw, telt bijna 200 appartementen en kwam gereed rond de jaarwisseling 2010 / 2011. Westlede kreeg er 30 appartementen voor bewoners die intensieve zorg nodig hadden en nog eens 50 appartementen voor bewoners , die kriskras in het gebouw wonen en zorg behoeven. Zij krijgen zorg op maat en kunnen tegen betaling gebruik maken van de faciliteiten van Westlede.
Op zondag 9 juni 2019 zou pater Bert Robben voor het laatst voorgaan in de zondagse kerkdienst. Dat lukte hem niet meer. Maar dat deed niets af aan de glans van zijn afscheid. Veel kerkgangers betreurden het dat Westlede het voortaan zonder priester moest stellen. Het katholieke stempel van Westlede is met het stoppen en recente overlijden van Bert Robben dan wel verdwenen, aan de kwaliteit van de zorg doet dat niet af. Het is goed wonen in De Vier Gravinnen voor de bewoners van Westlede en de vele bewoners van het woon- en servicecomplex die gebruik maken van de zorg die Westlede biedt. Alle reden om met trots terug te kijken op de afgelopen vijftig jaar en het jubileum te vieren.
Voor het maken van dit artikel sprak ik met Rob Alkemade en gebruikte ik als bron de paragraaf van het artikel over Westlede in het artikel ‘De Ouderenzorg door de eeuwen heen in Tiel’ dat opgenomen is in het lustrumboek 2011 van de Vereniging Oudheidkamer Tiel en Omstreken.
Fotoalbum. Klik op een foto voor een vergroting
Reacties zijn gesloten.