Politiek in Tiel wil niet voorop lopen met het verbannen van gas en scoort slecht op het gebied van duurzaamheid

In 2050 moet Nederland aardgasvrij zijn. Dus zullen we de komende 28 jaar massaal naar nieuwe mogelijkheden moeten zoeken om ons eten te koken, warm water te kunnen tappen en het huis te verwarmen. In 2021 had Tiel een plan klaar moeten hebben waarin staat welke wijken en buurten al in 2030 gasloos zullen zijn. Dat is niet gelukt, maar moet nu zo snel mogelijk gemaakt en vastgesteld worden. Een lastige klus. Want er wordt door de inwoners heel verschillend gedacht over nut en noodzaak om snel van het gas af te gaan. Uit een enquête onder een aantal willekeurig gekozen inwoners en gesprekken met groepen inwoners bleek dat het voor een aantal mensen niet snel genoeg kan gaan. Andere zijn argwanend of wachten liever nog even. Zorgen zijn er over de betaalbaarheid en of de investeringen wel terugverdiend zullen worden. Ook ziet men op tegen het nodige hak- en breekwerk en is er wantrouwen tegen de huidige beschikbare technische oplossingen. En dan hebben we in Tiel ook nog een groep inwoners die uiterst wantrouwend staat tegen de energietransitie. Zij denken veelal dat de overheid niet in staat is om dit megaproject zonder grote problemen tot een goed einde te brengen.

Wantrouwen was er ook bij de leden van de commissie bestuur. Daarbij speelden de nare ervaringen met verwarming van huizen met aardwarmte een belangrijke rol. Het college vroeg de commissieleden in de laatste maand van 2021 of zij aan wilden geven hoe voortvarend Tiel de uitvoering om van het gas af te komen, moet aanpakken. De commissie leden konden daarbij kiezen uit drie snelheden.

1. Nu beginnen en later uitbouwen

2. Voortvarend aan de slag met grote stappen

3. Alles op alles zetten om zo snel mogelijk van het gas af te komen.

GroenLinks zou zijn naam geen eer aan gedaan hebben wanneer deze partij niet koos voor c, de meest snelle manier: alles op alles zetten om zo snel mogelijk flinke resultaten te behalen was het standpunt van de partij. De partij pleitte ook voor het serieus kijken naar warmtewinning uit oppervlaktewater.

Alle overige partijen spraken hun voorkeur uit voor variant a. Vooral niet voorop willen lopen maar rustig beginnen. Dus zal de wethouder volgens een meerderheid van de politieke partijen aan de slag moeten gaan met de minst snelle maar toch nog altijd behoorlijk ambitieuze variant. Dat betekent onder meer: met de nu beschikbare menskracht op het gemeentehuis en het beschikbare geld aan de slag gaan, nu starten met isoleren van woningen en doorgaan met het verstrekken van duurzaamheidsleningen en onderzoek doen naar de mogelijkheid van de aanleg van een warmtenet. Het plan is om daarmee in Tiel-West te beginnen en daarna de overstap naar Tiel-Noord te maken. Een belangrijke reden voor de meeste partijen om het rustig aan te doen is de slechte ervaring met verwarming door middel van aardwarmte in buurt zeven van Passewaaij. Bij flink winterweer konden bewoners van huizen in enkele straten daar lange tijd hun huis niet behaaglijk warm krijgen. Het meerderheidsstandpunt van de partijen in de commissie is nog geen besluit. Dat zal in de raadsvergadering van februari genomen worden. Maar de koers is wel uitgezet.

Tielse rekenkamer heeft geen hoge pet op van duurzaamheidsbeleid gemeente

Iedere gemeente is verplicht een zogenaamde rekenkamer in te stellen. Die doet onderzoek naar (een onderdeel van het gemeentelijke bestuur. Het gaat dan over de vraag of het geld van de gemeente zinnig, zuinig en zorgvuldig is besteed. Vorig jaar was het onderzoek gericht op het duurzaamheidsbeleid van de gemeente. In een 43 pagina’s dik rapport doet de rekenkamer van Tiel daar verslag van. Tielenaren die duurzaamheid belangrijk vinden, zullen van de conclusies niet vrolijk worden. Tiel doet wel het nodige zoals het in stand houden van een energieloket, het verstrekken van duurzaamheid leningen aan inwoners en het onderzoeken naar de mogelijkheden van een warmtenet voor Tiel-West. Positief is ook dat de gemeente bij nieuwe projecten alert is op de duurzaamheid aspecten. Maar een bevlogen wethouder (Groen) en een kleine staf van kundige en enthousiaste medewerkers maakt de gemeente niet duurzaam. Men mist een groter plan gebaseerd op een visie en missie. De gemeenteraad trekt voor duurzaamheid nauwelijks langdurig geld uit en besteedt er weinig aandacht aan. De resultaten – voor zover die er zijn – worden ook te weinig zichtbaar gemaakt en er wordt te weinig gedaan om de inwoners te verleiden om duurzamer te leven. Dat is geen keuze maar een bittere noodzaak, concludeert het rapport. Tekenend vindt de rekenkamer het besluit van de raad om Tiel geen Global Goal gemeente te maken. De rekenkamer constateert tot slot dat Tiel binnen de Regionale Energie Strategie (RES) wel toezeggingen gedaan heeft voor het opwekken van energie met behulp van wind en zon maar (nog) geen stappen gezet heeft om deze uit te voeren.

Door dit alles scoort Tiel op de duurzaamheid rangorde van de Nederlandse gemeente lager dan het gemiddelde. Niet veel overigens want ook elders spelen de zelfde problemen en mist men een stevige aanpak. Iedereen ziet dat we op de huidige manier de aarde uitputten, de temperatuur laten stijgen en in Nederland onderweg zijn naar een situatie waarin wateroverlast niet meer te beheersen is. Maar een stukje welvaart prijsgeven, prioriteiten verleggen en keihard werken aan verduurzaming om de aarde voor onze kinderen leefbaar te houden, is blijkens de resultaten tot nu toe een te grote stap gebleken.

Begin dit jaar zal het rapport in een raadscommissie besproken worden. Wilt u het hele rapport lezen? U vindt het onder 4.V van de agenda voor de gemeenteraadsvergadering van 15 december. Het rapport is – anders dan nog te veel ambtelijke stukken van de gemeente – toegankelijk geschreven en bevat goede samenvattingen.

Binnenkort wordt een belangrijk onderdeel van het duurzaamheidsbeleid, de warmtetransitievisie in de Tielse raad besproken.