Plannen voor tariefsverhoging Avri leidt tot veel commotie

Het is nog maar een plan en er wordt pas in december over beslist. Toch was de mogelijke tariefsverhoging voor het aanbieden van restafval met meer dan 100 % het gesprek van de dag. Afvalverwijderaar AVRI kreeg veel kritiek. In dit artikel daarom wat achtergrondinformatie over AVRI en de tariefsverhoging.

Wat is AVRI voor een organisatie?

AVRI is opgericht door de gemeenten. In 1989 nam de organisatie het ophalen en verder verwerken van afval over van de afzonderlijke gemeenten, die toen aangesloten waren bij het Intergemeentelijk Orgaan Rivierengebied (IOR). Daar was het- ook nadat het IOR omgedoopt werd in Regio Rivierenland – lang een onderdeel van. Nu is het al weer een aantal jaren bestuurlijk gezien een zelfstandige gemeenschappelijke regeling, die rechtstreeks onder de vleugels van de deelnemende gemeente ressorteert.
Een gemeenschappelijke regeling voert voor twee of meer gemeenten een gemeentelijke taak uit die gemeenten in hun eentje minder goed kunnen uitvoeren. De gemeenten blijven daarbij samen de baas. Zij bepalen het beleid en zien toe op de uitvoering.

Bij Avri zijn dat de aangewezen wethouders van de tien deelnemende gemeenten, die AVRI de afvalverwijdering en vaak ook de uitvoering van andere taken toevertrouwd hebben. Een klein groepje van drie wethouder vormt een dagelijks bestuur en is intensiever bij het bedrijf betrokken. De Tielse wethouder Verspuij is voorzitter van het AVRI bestuur en is het eerste aanspreekpunt voor de directeur. Avri is een overheidsorganisatie. Dat heeft nadelen. De besluitvorming gaat traag en de organisatie heeft gedwongen door bijvoorbeeld arbeidsvoorwaardenregelingen en de aansturing en trage besluitvorming door de gemeenten ambtelijke trekjes. Toch is het zeker wanneer je kijkt naar hoe dat vroeger bij de gemeente Tiel ging een efficiënt bedrijf. Het beetje efficiencyverlies wordt doorgaans goedgemaakt doordat Avri anders dan een profitorganisatie geen winst hoeft te maken. Avri is ook een maatschappelijke onderneming. Men houdt zich niet alleen aan de wettelijke bepalingen, maar probeert met veel inzet in te spelen op de recycling en beperking van de afvalstromen. De organisatie heeft bijvoorbeeld plaats ingeruimd voor windmolens en een groot zonnepark op haar terrein in Geldermalsen. Avri stond met WWG en later Lander aan de wieg van kringloopwinkel Secunda en biedt veel werkgelegenheid aan mensen met een beperking.

Waarom is er zoveel kritiek op AVRI

Avri had een aantal jaren geleden een uitstekende naam. Daarom kwamen gemeenten op het idee om Avri ook andere gemeentelijke taken te laten uitvoeren zoals het groenonderhoud en handhaving.
Dat gebeurde omdat gemeenten er zelf niet in slaagden om deze onderdelen van de organisatie doelmatig te laten functioneren. De overdracht kon bovendien gepaard gaan met een aanzienlijk budgetverlaging en een nauwkeurige opdrachtomschrijving voor die werksoorten. Van uitvoerder waren de gemeenten opdrachtgever en controleur geworden en dat leidde na verloop van tijd tot een kritische opstelling. Bovendien voerde Avri uit wat afgesproken was voor die veel lagere prijs en dat bleek vaak niet genoeg om de opdrachtgever tevreden te stellen.
Toen de gemeenten instemden met een wijziging van het afvalbeleid leidde dit tot onterechte kritiek op Avri. Ten onrechte. Het waren immers de gemeenten die bepalen wat Avri voor hen moet doen. Ook toen de gemeenten Avri opdracht gaf om beter te handhaven op illegaal afval, kregen Avri en de Boa’s (buitengewone opsporingsambtenaren die dit uitvoerden de wind van voren. Voor Avri is de wereld daardoor flink veranderd en soms minder leuk geworden. Deze problematiek speelt niet alleen in Tiel en de regio Rivierenland, maar in heel Nederland. In Best gaat er bijvoorbeeld tegenwoordig een BOA (buitengewoon opsporingsambtenaar achter de vuilniswagen aan om de medewerkers te beschermen tegen boze bewoners.

Wat zijn de verhogingen in onze regio?

De gemiddelde afvalstoffenheffing stijgt volgend jaar in de regio die Avri bedient en alseen meerderheid van de gemeenten akkoord gaat van 199 euro in 2018 naar 204 euro in 2019. Dat is een stijging van 2,5 %. Dat valt dus wel mee. In Tiel ligt de bijdrage lager. Hier is deze nu 145,99 euro. Dat is inclusief een toeslag op het basistarief voor het verwijderen van zwerfafval. Het venijn zit hem in de kosten van het restafval. Die zijn per aanbieding in 2018 al verhoogd met 16 % en stijgen als het allemaal doorgaat in 2019 met ongeveer 170 %. Het tarief voor het ophalen van een kleine grijze container gaat dan van 4,08 euro naar 10,97 en een grote (240 liter) van 7 euro naar 18,50. Voor deze enorme verhoging is gekozen om de inwoners te stimuleren nog beter te scheiden. Overigens zullen de meeste inwoners van de gemeente Tiel vanaf 2019 gaan betalen voor zakken die zij zelf naar de verzamelplaatsen moeten brengen. Die verzamelplekken komen in de bebouwde kommen van de stad en de dorpen en worden zo geplaatst dat in beginsel je niet meer dan 250 meter hoeft te lopen met je afvalzak.

Waarom vindt het Avri-bestuur een prijsverhoging nodig?

De invoering van een nieuw ophaalsysteem en wijzigingen in de verwerking met ingang van 1 januari 2019 heeft veel gevolgen voor inkomsten en uitgaven. De veranderingen zijn complex en de hoge kosten moeilijk te voorspellen. Probleem is daarbij dat de financiële reserves van het bedrijf ver onder een wenselijk geacht minimum zijn gedaald. Avri heeft weinig vet op de botten. Daardoor loopt Avri en dus de gemeenten grote financiële risico’s. De inkomsten zijn onvoorspelbaar omdat de opbrengstprijzen voor grondstoffen sterk fluctueren en sinds 2017 sterk gedaald zijn.

Hoe zeker is het dat de verhoging in deze vorm doorgaat?

Dat is nog hoogst onzeker. De definitieve tarieven worden pas in december 2018 vastgesteld. Nieuwe ontwikkelingen waarbij de opbrengsten van het restafval dit jaar belangrijk zijn, zullen mede bepalend zijn. Tijdens een bespreking van de begroting van AVRI was er in de Commissie Ruimte forse kritiek op de verhoging van het tarief voor het restafval. De raadsleden vrezen dat er nog meer afval op verkeerde plaatsen gedumpt wordt. Maar het geld moet ergens vandaan komen. Dus dan moeten andere tarieven omhoog. Huishoudens die erg goed scheiden betalen nu al maar straks zeker aanzienlijk minder dan huishoudens die daar onachtzaam in zijn. Woensdag 23 mei bespreekt de gemeenteraad van Tiel de opgestelde meerjarenbegroting. De conclusies van de raad moet wethouder Verspuij of zijn opvolger inbrengen in het bestuur. Uiteindelijk beslist een meerderheid van de tien gemeentelijke vertegenwoordigers binnenkort over de begroting en pas in december over de tarieven voor 2019. Vast staat dat het totaal bedrag over de afvalverwijdering gemiddeld toch wel met zo’n 50 euro per jaar zal stijgen. Per huishouden zal dit echter verschillend kunnen zijn.

Is er ook nog goed nieuws

Dat is er zeker. Huishoudens scheiden hun afval steeds beter. Streefdoel was de totale hoeveelheid restafafval per persoon in 2020 te beperken tot 75 kilogram per jaar. Op grond van de cijfers over 2018 verwacht Avri dat in 2019 al niet meer dan 60 kilo afval aangeboden zal worden. Het wijzigen van het afvalophaalsysteem kent hoge aankoopkosten en is een mega-operatie waar extra medewerkers voor nodig zijn. Wanneer het eenmaal goed draait kunnen de kosten een stukje dalen en zullen de tarieven niet meer fors hoeven te stijgen. Zeker is dat nooit. De Europese Unie kan maar zo weer iets bedenken wat sterke kostenstijgingen tot gevolg heeft.

Op de afvalberg bracht de AVRI een zonnepark aan welke op 18 mei officieel in gebruik is gesteld.