Terugblik op 2018: Verkeer, Vervoer en Economie

Ons jaaroverzicht in thema’s bleek nog niet compleet. We schonken nog geen aandacht aan verkeer, vervoer en economie. Daarom alsnog een toevoeging met deze thema’s.

Personenvervoer

Ook in Tiel en omgeving nam de drukte op de weg in 2018 flink toe. Op de A15 leidde de verkeersdrukte tot verschillende ongelukken en lange files. Vaak waren er vrachtauto’s bij betrokken. Het wegvak Deil – Tiel was vooral in de avondspits vaak overvol.

De roep om verbreding van A15 van Deil naar knooppunt Valburg wordt steeds luider. Burgemeester Beenakker reisde er zelfs met een delegatie van bestuurders en belangenorganisaties voor naar de Tweede Kamercommissie Infrastructuur en Waterstaat. Vooralsnog zal er voor 2030 geen extra rijstrook komen en moeten we het doen met wat kleine aanpassingen.

De Rijnbrug, die Kesteren met Rhenen verbindt, wordt wel aangepakt. De provincies Gelderland en Utrecht tasten flink in hun portemonnee en gaan samen de verbreding van de brug en de verbetering van de toevoerwegen betalen. Voor voorstudies, vergunningen en bouw gaan waarschijnlijk 5 jaar vergen.

Kleine files stonden er in 2018 ook regelmatig op enkele hoofdverkeerswegen in Tiel. Zaterdags was de rotonde onder aan de Havendijk een knelpunt en op werkdagen ondervindt het in- en uitgaande verkeer in Tiel-West tijdens de avondspits hinder van een te groot verkeersaanbod. Ook het verkeer vanuit Passewaaij kan in de spits niet soepel de wijk uit rijden via de Berenkuilrotonde. Het gemeentebestuur studeert op het meer autovrij maken van het gebied tussen de gracht.

Ook het treinverkeer wordt steeds drukker. Reizigers uit Tiel stappen in een lege trein en hebben dus vrijwel altijd een zitplaats in beide richtingen, maar verderop wordt het drukker. Voor reizigers van buiten Tiel is het vervelend dat de trein uit Elst / Arnhem niet aansluit op de vertrektijd van de trein richting Geldermalsen / Utrecht. Dat wordt beter wanneer er in Geldermalsen een nieuw perron gebouwd is. De eerste voorbereidende werkzaamheden zijn begonnen maar het perron zelf zal pas in 2021 klaar zijn.

Het busvervoer bleef een zorgenkind. Dat kost de provincie door het geringe aantal reizigers veel geld. Frequenties zijn daardoor laag en enkele lijnen rijden op zondag niet. Verdere inkrimping dreigt. Mensen die geen auto bezitten, maken steeds vaker gebruik van (gesubsidieerd) taxi vervoer. De tevredenheid over het (gesubsidieerde) taxivervoer verbeterde sinds taxibedrijf Linsen dit uitvoert.

Steeds meer mensen maken gebruik van alternatief particulier vervoer. Zo groeide AutoMobiel, een initiatief van het Servicepunt Thuiswonen dat met steun van de provincie Gelderland ontwikkeld werd voor mensen die geen auto bezitten, opnieuw fors. De vrijwillige chauffeurs verzorgden in 2018 meer dan 6000 ritten in Tiel en directe omgeving. Met steun van de Rabobank wordt gewerkt aan een uitrol in heel Rivierenland van dit low budget project.

Tiel moet fietsvriendelijker worden

In 2018 zijn de eerste stappen gezet om Tiel fietsvriendelijker te maken. Inwoners konden hun wensen en ideeën opperen en begin 2019 komt er een voorstel waarover de gemeenteraad zich gaat buigen.

Economie , bedrijfsleven en arbeidsmarkt

De werkloosheid daalde in Tiel in 2018 met ongeveer 20 %. Eind november hadden er in Tiel 715 personen een werkloosheidsuitkering. Werkgevers in onder andere de zorg, bouw, ICT en transport kregen steeds meer moeite om personeel te vinden. Dat speelt vooral in de bouw- en installatiesector, de zorg, ICT, transport en logistiek en boomverzorging.. Zonder het inschakelen van werknemers uit Oost-Europa zouden veel bedrijven in de maakindustrie, de agrarische sektor, de logistiek en de bouw niet goed of helemaal niet kunnen draaien.

Het grote aantal werknemers uit Oost-Europa is bij de huidige stand van de economie onmisbaar. Zij zorgen in de stad echter ook voor problemen. In sommige straten is de concentratie hoog. Doordat er veel mensen in een woning gestopt worden, ontstaat er extra druk op de parkeergelegenheden. In de vrije tijd wordt door deze onmisbare arbeidskrachten soms flink gedronken met lawaai en andere vormen van overlast tot gevolg. Eind 2018 nam de gemeente een aantal maatregelen om deze overlast te beperken. Arbeidskrachten die zich niet als inwoner hebben laten registreren moeten voortaan ook voor het gebruik van sociale voorzieningen een vorm van toeristenbelasting betalen. Er komen regels voor het aantal woningen per straat. In de regio werden plannen voor zogenaamde polenhotels gelanceerd en bekritiseerd. Ook in Tiel was het een gesprekspunt.

Medel

Het industrieterrein Medel profiteerde van de economische groei. Enkele bestaande grotere bedrijven kochten naast hun bestaande perceel grond aan voor uitbreiding. Voor verschillende andere percelen waren er nieuwe gegadigden. Daar zal in 2019 op gebouwd gaan worden. Het bedrijfsmanagement is met een flink aantal bedrijven in gesprek voor grondaankopen en een vestiging op het bedrijventerrein. Het zijn vooral grote bedrijven van buiten Tiel die de stap naar een vestiging op Medel zetten. Kleinere percelen voor vestiging van bedrijven uit Tiel of directe omgeving weten de stap naar een vestiging op Medel slechts mondjesmaat te zetten.

Door ingediende bezwaarschriften liep het bouwrijp en in verkoop brengen van het laatste afrondende stuk industrieterrein van 58 hectare vertraging op. In 2019 volgt een finale gerechtelijke uitspraak. Het parkmanagement heeft vertrouwen in de afloop.

In 2018 kreeg het bedrijventerreineen een zogenaamde Logistieke Campus. Hoofddoel is praktijk en opleiding bij elkaar te brengen. Daarnaast moet het een kennis- en informatiecentrum worden voor iedereen in het Rivierengebied die op enigerlei wijze betrokken is bij de logistiek. Vanuit de campus worden door het ROC (Regionaal opleidingscentrum) op maat gemaakte logistieke opleidingen aangeboden aan medewerkers in de logistieke sector. De komende jaren zullen in de logistiek in het rivierengebied enkele duizenden nieuwe medewerkers nodig zijn. .

De bedrijven op het industrieterrein boden eind 2018 werk aan ongeveer 2800 mensen.

In het verslagjaar prijkte Medel opnieuw op een fraaie vierde plaats op de lijst van beste logistieke hotspots van Nederland.

Op Medel werden in 2017 opzienbarende archeologische vondsten gedaan. De kosten daarvan kwamen voor rekening van het bedrijvenpark. In 2018 heeft het Ministerie van Onderwijs,Cultuur en Wetenschap 1000.000 euro beschikbaar gesteld voor een verdiepend onderzoek. De gemeente Tiel trok de beurs om het Flipje en Streekmuseum in staat te stellen een permanente expositie over 6000 jaar begraven in Tiel in te richten. De vondsten op Medel krijgen daarin een centrale plaats.

Bedrijfsgebeurtenissen

In 2018 werd begonnen aan de sloop van het grootste deel van de gebouwen van de glasfabriek. Zaterdag 14 juli moest de gezichtsbepalende schoorsteen er aan geloven. Op het terrein van de glasfabriek is sinds eind 2015 recyclingbedrijf Vondelingenplaat actief. Aan de juridische strijd tussen de gemeente Tiel en het recyclingbedrijf over de illegale kap van honderden bomen op het 40 hectare grote terrein kwam nog geen einde.

Job Lanceer, het integratiebedrijf dat verbonden is met CH classics was in 2018 negatief in het nieuws. Volgens de opdrachtgevers, de gemeenten Buren, Neder-Betuwe en Tiel schortte er nog al wat aan de wijze waarop de re-integratieactiviteiten werden uitgevoerd en verantwoord. Zij eisten een flink deel van de betaalde vergoedingen terug. Job lanceer stelde als reactie de gemeenten in gebreke wegens contractbreuk. De juridische strijd hierover is nog niet helemaal gestreden. Job Lanceer is ondertussen wel failliet. De gemeenten hebben beslag laten leggen op eigendommen van eigenaar Cock van den Heuvel.

Kookwinkel Oostendorp bestond in 2018 100 jaar. Bij gelegenheid van dit jubileum werd aan het bedrijf het predicaat hofleverancier toegekend.

Buurtsuper Anadolum moest de helft van hun levensmiddelenzaak buiten gebruik stellen. De gemeenteraad kwam terug op het voornemen om de illegale uitbreiding te legaliseren via aanpassing van het bestemmingsplan. Aanleiding waren protesten uit de buurt tegen de verkeersproblematiek die de bezoekers aan de supermarkt in de smalle Grotebrugse Grintweg veroorzaakten.

Kringloop wint marktaandeel

Gemeten naar het aantal bezoekers was kringloopwinkel Secunda wederom een van de drukbezochtste non-foodzaken in Tiel. De belangstelling voor een tweede leven van afgedankte spullen zit sterk in de lift. Naast de lage prijs spelen ook de maatschappelijke doelstelling van secunda, milieuoverwegingen en het verrassingseffect van het aanbod een belangrijke reden voor de grote belangstelling.

Ook Kringloop Plus, het vroegere boedelcentrum, van Alex en Annelies Velders draaide goed. De ondernemers besloten hun winkel op Latenstein aanzienlijk uit te breiden.

Het winkelcentrum

Volgens landelijke cijfers is vorig jaar de omzet van de nonfood winkels licht gestegen. Ook kledingwinkels scoorden wat beter maar bleven achter bij de andere sectoren. In Tiel zal dat niet anders geweest zijn. Horeca zat in de lift. Mensen pikten steeds vaker een terrasje of aten buiten de deur en gaven daar veel geld aan uit. Doordat er ook in Tiel horecazaken bijkwamen, betekende dat wel dat die grotere omzet over meer ondernemers verdeeld moest worden.

In de top vijf van ergernissen staat de winkelleegstand. Ondernemers en gemeentebesturen spannen zich in om het winkelcentrum aantrekkelijk te houden. Dat gebeurde met verfraaiingen, het spaarsysteem dat het goed volhield, aanbieden van vertier en gerichte acquisitie van nieuwe ondernemers. Grootste veroorzaker van de leegstand was in 2018 internet. De groei van aankopen via dit medium lijken wat af te vlakken, maar stijgen nog steeds. Los daarvan zie je dat er in de omliggende dorpen ontwikkelingen zijn, die niet gunstig zijn voor Tiel. Ook de branchevervaging en de opkomst van kringloopwinkels zuigen omzet weg bij de traditionele winkels. De AGF-sector (groente, fruit en aardappelen) krijg ook meer concurrentie door huisverkoop van agrariërs. Dat werd in 2018 aangemoedigd door het regionaal bureau toerisme. Mooie stalletjes met fruit en streekproducten maken het buitengebied aantrekkelijker voor toerisme. Ook het snel groeiende verschijnsel van thuisbezorgen van de wekelijkse boodschappen was niet bevorderlijk voor het bezoek aan het winkelcentrum. De thuisbezorgauto’s van AH en Jumbo werden steeds meer gezien in de woonwijken.

In 2018 werd besloten de reclamebelasting voor de winkeliers af te schaffen. In plaats daarvan komt er een heffing op basis van de WOZ-waarde. Dit maakt de heffing eerlijker en geeft de vereniging van centrumondernemers meer financiële armslag om het winkelcentrum nog aantrekkelijker te maken. Het heffen van de belasting op leegstaande panden kan de eigenaren stimuleren om zich meer in te spannen deze weer snel gevuld te krijgen. Mooi voor ondernemers is dat de huurprijzen voor winkels volgens landelijke cijfers aan een daling begonnen zijn.

Maatschappelijk ondernemen

Bedrijven worden zich steeds meer bewust van hun verantwoordelijkheid voor milieu en samenleving. In 2018 werden tal van maatschappelijke initiatieven, projecten en evenementen mogelijk gemaakt door donaties in geld, materiaal of diensten. Het rivierengebied scoorde ook goed wanneer het ging om het bieden van werk aan mensen met een beperking. Steeds meer werkgevers hebben aandacht voor problematische schulden van hun medewerkers. Via het project ‘De Tielse uitdaging’ bieden ondernemers overtollige spullen en andere vormen van hulp aan verenigingen, instellingen en inwonersinitiatieven. In 2018 waren er verschillende mooie matches.

Snel internet

Uit uitgebreid onderzoek van Regio Rivierenland bleek dat ongeveer 12.500 adressen in ons buitengebied voor internet nog zijn aangewezen op een ouderwetse trage telefoonkabel. Omdat marktpartijen de komende jaren geen adequate oplossing bieden voor dit probleem besloot de regio om in het hele buitengebied van de Regio Rivierenland een breedbandnetwerk te laten aanleggen. Waarschijnlijk doet de gemeente Buren hier niet aan mee. Halverwege 2019 zal met de aanbesteding van dit snelle internet begonnen worden. Europa helpt met een subsidie.