Kolommetje: Tot hun nek

Waar zit hem nou al die herrie rond de voorgenomen tariefsverhogingen van de Avri in? Dat vroeg ik me de afgelopen week af. Het was mooi te zien dat de gemeenteraad van Tiel -ze zijn nog vers dus ze kunnen zich nog aan hun beloften houden want ze zitten nog niet tot hun nek in de geheime afspraken- zowel de begroting als de voorgenomen tariefstijging afwees. Natuurlijk werd er op internet behoorlijk gefoeterd, en soms zelfs met lelijke woorden, op degenen die de oorzaak van die snode plannen waren. Maar de directie van de Avri kan alleen maar wijzen op de opdracht die ze heeft: zorgen dat er nóg meer afval wordt gescheiden. Daar bedenken ze dan wat op, met het resultaat wat we nu kennen. Schelden op de Avri heeft geen zin, bevel is bevel. De bestuurders van dat apparaat dan? Die zitten er namens hun gemeente en zouden dus aan hun inwoners moeten denken. Maar dat doen ze in dit geval niet, hun voorzitter voorop. Een voorzitter die in zijn capaciteit van wethouder Financiën van de gemeente Tiel de stad heeft opgezadeld met een veel te duur kunstencentrum, een loodzware schuldenlast op de parkeergarage, en die nu het veld ruimt om in de luwte elders verder te werken. Hopelijk begrijpt zijn opvolger wat het bevel van de Tielse raad is. Al heb ik er geen goede hoop op.

Het dieper liggende probleem is volgens mij dit: de maatregelen op gebied van inzameling leggen mensen gedrag op, dat ze niet wensen. Althans, de boodschap was een verkeerde: die luidde dat ze weliswaar afval scheiden –hoe ongemakkelijk dat door allerlei regeltjes en voorzieningen inmiddels ook is- maar foei, ze doen het niet goed genoeg. Dus is er dwang bedacht, en dan steigert de bevolking. Niet dat ze moeite hebben met regels, jaar na jaar worden er regels bedacht en slikken we die. Maar wanneer er zo’n intrinsiek corrigerende bewoording bij wordt gebezigd, raak je een zenuw. En lok je als het ware zelf weerstand uit. En dat als organisatie die toch al te lijden heeft onder een slecht imago bij veel mensen. Een organisatie die door de gemeentebesturen allerlei taken toebedeeld heeft gekregen die ze nauwelijks aan kan. Maar de bestuurders –we weten allemaal wat een goede ondernemers dat zijn met geld van een ander- oordeelden dat het goedkoper zou zijn. En de Avri kon niet weigeren, bevel is bevel.

Hoe begon het? Ruim twintig jaar geleden legde ik dat vast. Je had al wel een Avri, maar die haalde alleen huisvuil op, de foto is van een grofvuilronde. Ondenkbaar tegenwoordig, maar al die spullen gingen vrolijk op de stort in Geldermalsen, en zie wat we er een mooie berg vol zonnepanelen aan hebben overgehouden. Het was een gemeenschappelijk dienst, al hadden een paar gemeenten nog hun eigen vuilniswagens of contract met een kleine inzamelaar. De gemeenten hadden hun eigen plantsoenendienst, hier zijn de mannen aan het werk in een pluk struikjes in de Tydemanstraat. Als sociaal experiment brachten gemeenten mensen zonder werk, met wat minder scholing of een ander vlekje, bijeen in wat toen de stadswacht heette. Ze hadden nauwelijks bevoegdheden of opleiding, kom daar nu maar eens om. De Tielse stadswachten werkten ook in Geldermalsen en ik geloof in Ochten af en toe. Al die taken zijn tegenwoordig van de Avri, een bedrijf dat heel vakkundig en profitabel vuilnis kon verwijderen van je voordeur.

Meer en meer gingen we afval scheiden, we hadden zelfs ooit een chemobox in de schuur, maar het gekke was dat dat scheiden alleen maar hogere tarieven voortbracht. Die werden een jaar of tien getemperd doordat de Avri zo veel geld overhield doordat ze haar taak slim had georganiseerd. Maar nu is dat kennelijk op, al staat er alweer een mooi bedrag aan nettowinst in de boeken. En een bestuurder die geld ziet, wil daar wat mee, dat geld zien wij nooit meer terug.

Voeg bij die hele geschiedenis het vermanende vingertje richting bevolking, en je krijgt een pr-catastrofe op bescheiden schaal zoals die nu is uitgebroken. En daar zitten gemeentebesturen dus tot hun nek in. Weet u nog dat ze allemáál hebben beloofd naar ons te luisteren wanneer we iets echt niet willen? Dat was twee maanden geleden. Eens kijken of raadsleden ook een geheugen hebben.