Zonder ceremonie is op vrijdag 10 april 2020 aan de ingang van de Kleine Willemswaard aan de Echteldsedijk een bord geplaatst ter herdenking van drie Waalcrossers die op 22 oktober 1944 hier in de nabijheid door de Duitsers werden gearresteerd. Het gaat om Geurt van der Zalm, Maarten Noordzij en Piet Oosterlee. Zij waren op die zondagmorgen bezig met het opblazen van een rubberboot om een koerier over de Waal te brengen. Ineens werden zij omsingeld door Duitsers. Zij zijn afgevoerd naar de Julianaschool aan de Grotebrugse Grintweg, waar de Ortskommandant Richter de leiding had. Oosterlee werd op maandagochtend bij een vluchtpoging doodgeschoten. Van de andere twee is onbekend, hoe zij aan hun einde kwamen, maar waarschijnlijk zijn zij ook op maandag 23 oktober doodgeschoten.
Het initiatief tot het herdenkingsbord werd genomen door Nelleke van Eck, een achternicht van Maarten Noordzij. Zij benaderde de Vereniging Oudheidkamer voor Tiel en Omstreken en namens deze vereniging namen Emile Smit en Jan Bouwhuis het project op zich. Na lang zoeken werd er een plaats gevonden aan de ingang van de Kleine Willemswaard, waar Stichting De Ark de plaatsing regelde. De planning was om Nelleke van Eck het bord te laten onthullen, maar door de omstandigheden is het nu zonder veel ophef geplaatst. Daarmee was in elk geval voldaan aan de wens van de betrokkenen om dit bord vóór 4 mei 2020 geplaatst te krijgen.
De teksten op het bord zijn van de hand van Nelleke van Eck en Emile Smit. Het ontwerp is van de hand van Bas Reijnen. Er wordt nagedacht om toch nog in het najaar een officiële herdenking te houden, misschien op 23 oktober.
De tekst op het herdenkingsbord:
In deze omgeving woonde aan de Echteldsedijk 156 de familie Noordzij. Tegenover hen, aan de andere zijde van de dijk, woonde het echtpaar Van der Zalm op een woonboot die in de monding van het Amsterdam-Rijnkanaal was afgemeerd. Vanaf hier werden geallieerden over de Waal gezet vanaf september 1944 tot aan 22 oktober 1944. Toen werden Piet Noordzij, zijn zoon Maarten en de verzetslieden Piet Oosterlee en Geurt van der Zalm gearresteerd bij de voorbereiding van een linecrossing (het oversteken van de Waal naar al bevrijd gebied).
Op zondag 22 oktober 1944 zouden de verzetsmensen inlichtingen en een paar mannen onder wie een koerier de Waal overbrengen. Dat zou gebeuren vanaf de monding van het Amsterdam-Rijnkanaal bij Tiel. Geurt van der Zalm zou het overvaren doen. Piet Oosterlee, Maarten Noordzij en Geurt van der Zalm waren bezig om in de schuur achter de woning van Van der Zalm een rubberbootje op te blazen toen zij plotseling door Duitsers werden omsingeld. Zij werden gearresteerd en afgemarcheerd naar de Julianaschool. Piet Noordzij kon ontkomen. Maarten Noordzij, Piet Oosterlee en Geurt van der Zalm werden gevangengezet in de Julianaschool aan de Grotebrugse Grintweg in Tiel. Daar was in die tijd de gevangenis van de Wehrmacht. Hier had Hauptmann Martin Richter, Ortskommandant van Tiel, de leiding.
Tijdens zijn verhoor in de ochtend van maandag 23 oktober 1944 ondernam Piet Oosterlee een vluchtpoging. Hij sprong door een raam van de verhoorruimte, die in een aan de school grenzende villa was gevestigd. Zijn vlucht mislukte jammerlijk, buiten schoot een wachtpost hem onmiddellijk dood. Wat er met Piets lichaam is gebeurd, is onbekend. In verschillende naoorlogse procesverbalen werd door getuigen gesproken over een aantal lichamen die omstreeks 21.00 uur vanuit de schuilkelder van de Julianaschool op een platte kar zijn geladen, waarna de kar na ongeveer een uur tijd leeg terugkeerde.
Uit de Julianaschool in Tiel zijn in deze periode meerdere personen verdwenen. Behalve Piet Oosterlee, Maarten Noordzij, en Geurt van der Zalm verdwenen ook Goossen Rijnders uit Tiel, Nicolaas Dorresteijn uit Utrecht, Bernardus Melis en Ernst van Oort, beiden uit Wamel. Deze zaak zou bekend komen te staan als de ‘Tiel-Case’.
Het bord is mede mogelijk gemaakt door de Vereniging Oudheidkamer voor Tiel en Omstreken (OKT). De OKT verzamelt informatie door historisch en archeologisch onderzoek en publiceert de resultaten in boeken, artikelen en website. Op haar website staat een overzicht van Tielse oorlogsslachtoffers:
https://wo2.oudheidkamer-tiel.nl/
Aanleiding om een herinneringsbord te maken was een artikel op ‘de Tielenaar’ voorjaar 2018 over de aanleg van een Fluvia Ooibos in de Kleine Willemspolder. https://detielenaar.nl/nieuws/2018/03/fluvia-tiel-aanleg-ooibos-in-kleine-willemspolder/
Nelleke van Eck reageerde hierop om daar ook een herdenkingsbord te plaatsen. Een voorstel / montage naar het voorbeeld in Zennewijnen is gemaakt maar ook 2 andere plaatsen aan de dijk bleken minder geschikt. Met de komst van de Kleine Willemswaard is voor deze invulling gekozen.
meer info over de Kleine Willemswaard: https://www.ark.eu/gebieden/kleine-willemswaard
Reacties zijn gesloten.