Oude Bekenden 31: Lange loopbaan voor Tielse Kamervoorzitter

Herman Dijckmeester (1771-1850) hoefde niet ver te lopen naar zijn middelbare school. De deur uit, de tuin door en de St.Agnietenstraat op richting de St. Maartenskerk. Daar stond, waar nu gras is, tot in de 19de eeuw de Latijnse school, de voorloper van het gymnasium. Er werden ook lessen gegeven in de voormalige kapel van het Agnietenklooster, maar dat was nóg dichterbij en alleen links- in plaats van rechtsaf. Die kapel stond op de plek waar nu het voormalige gebouw van het streekarchief nog staat. Ook een voormalige school.

De familie Dijckmeester was machtig, het was wat je noemt een regentenfamilie. Het achteruitgebouwde pand dat nu de huisnummers 13 en 15 heeft, was in die tijd één reusachtig woonhuis, en net als veel andere monumentale panden in de Agnietenstraat gebouwd op de fundamenten van nóg oudere huizen, vaak voorzien van eigen waterputten en overwelfde kelders.

Onze Herman was de zoon van Herman, die burgemeester was van Tiel en die stamde uit een geslacht dat al sinds 1625 in de stad belangrijke functies vervulde. Want ook de opa van vaderszijde van Herman, Alexander van Omphal, was burgemeester van Tiel.

De Agnietenstraat, nu een beetje gemankeerd qua straatbeeld aan de zijde van het theater, herbergde veel statige en historisch belangrijke panden van belangrijke mensen,

Tegen de tijd dat Herman Dijckmeester in Leiden rechten had gestudeerd, was zo rond 1794 de stad in de frontlinie terechtgekomen. Er zaten Engelse en Hessische, Duitse, soldaten ingekwartierd en de Fransen bombardeerden de stad vanaf de zuidkant van de Waal.

Dijckmeester begon in Tiel aan een glanzende bestuurlijke carrière, als schepen in11795. Vervolgens werd hij commissaris marinezaken in Vlissingen, en in 1802 rechter en dijkgraaf. In 1810 was hij rechter van het arrondissement Tiel en bekleedde hij functies binnen de door de Fransen aangebrachte Nederlandse staatsinrichting. Nadat de Fransen weg waren werd hij officier van justitie in Tiel en was hij aanwezig bij de bekrachtiging van de nieuwe Nederlandse grondwet van 1814. Een paar jaar later werd Herman lid van de gemeenteraad, van 1816 tot 1850 was hij Tiels wethouder, lid van Provinciale Staten en vanuit dat gremium werd hij Kamerlid, want dat werd je in die tijd nog met getrapte verkiezingen, zoals we die nu nog hebben voor de Eerste Kamer, Dijckmeester schreef veel op gebied van rechtsgeleerdheid, was een paar jaar voorzitter van de Tweede Kamer en lang lid van de kamercommissie die de nieuwe Nederlandse wetgeving schreef. Voor zijn inspanningen werd hij eerst Ridder en later Commandeur in de Orde van de Nederlandse Leeuw.

Zijn ouderlijk huis zou later nóg een belangrijke Tielenaar herbergen: in de Tweede Wereldoorlog woonde er politiecommissaris J.S. de Jongh, die zich verzette tegen de lukrake arrestatie en deportatie van joodse medeburgers door zijn functie neer te leggen. De Jongh kreeg een straat naar zich vernoemd, Dijckmeester in Tiel echter niet.