Zondag 10 juli 2002 stonden de monumentale begraafplaatsen van Tiel centraal tijdens de Open Monumentendag special die in het teken stond van ‘funerair erfgoed’. De landelijke Open Monumentendag vindt plaats in september van ieder jaar. Zij houden echter ook een aantal keer per jaar een special, deze keer de eer aan de stichting Ter Navolging.
Fotoalbum onder de tekst.
De directe aanleiding dat Ter Navolging zich mocht presenteren op de special-dag is het gereed komen van de renovatie van alle grafmonumenten op Ter Navolging en op de joodse begraafplaats. Met name het herstel van de grote grafkelder van Van Lidth de Jeude was een huzarenstuk, ook de heropening van het zuidelijke deel van Ter Navolging een jaar geleden was memorabel. De expositie in het metaheerhuisje op Ter Navolging is toegankelijker gemaakt en de inrichting hier is veranderd in ‘Voor en na herstel’ en ‘Het verhaal achter het graf’. 
Een bijzondere aanvulling wordt gevormd door een aantal unieke objecten van de familie Tydeman die in de expositie een ereplaats krijgen. Het zijn familiebezittingen voorzien van het familiewapen. Voorzitster van de vereniging mevrouw Christa Tydeman overhandigde ze, in bruikleen, aan wethouder Groen bij de officiele opening van deze bijzondere dag. Haar voorouders rusten op Ter Navolging. Zij bewoonden ooit het Ambtmanshuis, waar nu het Tielse college van Burgemeester en Wethouders residentie houdt.
Vitrinekasten
Na de openingshandeling op Ter Navolging, met koffie en aardbeientaart, gebakken door de voorzitter zelf, wandelden alle aanwezigen naar de joodse begraafplaats. Daar is inmiddels de informatievoorziening fundamenteel anders ingericht. In het metaheerhuisje (het huisje voor rituele reiniging van het stoffelijk overschot en afscheid voor vertrek naar het graf-red.) sieren nu informatiepanelen de wanden. Ook is buiten een achttal grote informatiepanelen met een tijdlijn geplaatst op een stuk overgebleven muur. De rest van de muur werd recent afgebroken om plaats te maken voor meer graven. De joodse begraafplaats telt al zo’n 400 graven beschermd met eeuwige grafrust. De borden zijn het resultaat van een mooi samenwerkingsverband met het Museum Tweestromenland in Beneden-Leeuwen. De heer Hein Molin is daar als vrijwilliger actief. Hij zorgde eerder voor de ontwerpen van de informatieborden voor de tentoonstelling ‘Joden in het Land van Maas & Waal’. Hij heeft de borden zo aangepast dat ze voor Tiel bruikbaar zijn.
De kers op de taart van de stichting zijn twee in eigen beheer vervaardigde horizontale vitrinekasten met aandacht voor ‘Joods Tiel van Toen’ en ‘Tiel en de Sjoa’. 
Wethouder Groen mocht samen met Harald de Boer, directeur van Nederland Monumentenland één van de vitrines onthullen als vervolg-opeeningshandeling. De makers van de virtinekasten en inrichters van de permanente tentoonstelling zijn vader en zoon, Gerard en Raymond Buys. Een groot deel van de inrichting van de expositie is gefinancierd door de vereniging Oudheidkamer voor Tiel en Omstreken. Verder is ook de vloer van het metaheerhuisje hersteld. De renovatie maakte deel uit van het landelijk project ‘Erfgoed telt!’ van het NIK (Nederlands Israelitisch Kerkgenootschap). Tiel is één van de eersten die dit project nagenoeg afgerond heeft. Het NIK sprak zich daar zeer lovend over uit. Onlangs is ook de muur om de begraafplaats door de vrijwilligers geheel hersteld (voor rekening van de gemeente Tiel).
Yad Vashem
Op speciale uitnodiging van Ter Navolging en de Gemeente Tiel waren die dag de families Kats en Roodnat aanwezig. Het bijzondere hieraan is dat de familie Roodnat, vanaf 1942, het onderduikadres was tijdens de tweede wereldoorlog voor de joodse familie Kats, vanaf 1942. Heden, 80 jaar na dato, hebben de beide families nog altijd contact met elkaar. Op de joodse begraafplaats sprak Bernard Kats zich lovend uit over de redders van zijn familie. Hij betuigde eeuwige dankbaarheid. Zijn familie heeft er voor gezorgd dat hun redders een Yad Vashem onderscheiding kregen.
Yad Vashem onderscheidingen worden uitgereikt aan ‘Rechtvaardigen onder de Volkeren’, aan niet niet-Joden die tijdens de vervolging Joden hebben gered.
De familie Roodnat had de oorkonde en de bijbehorende penning mee naar Tiel genomen. Pierre van der Schaaf, secretaris van de Stichting ter Navolging, begeleide de openingsbijeenkomsten en kon ook trots een duplicaat van de onafhankelijkheidsverklaring van Israël uit 1948 laten zien.
Monumenten
Verder was op deze bijzondere dag ook aandacht voor de Rooms-Katholieke begraafplaats (1827), kort voor Covid-19 zijn hier het hek en de kapel weer in goede staat gebracht. Hier treft men een aantal markante familiegraven waarvan meerdere van rijk geornamenteerd marmer zijn en natuurlijk zijn er de 14 graven van willekeurig gekozen burgers (de 14 gefusilleerden) die op 20 september 1944 als represaillemaatregel door de Duiters werden gefusilleerd.
Er waren thema-wandelingen zoals ‘begraaf- en grafculturen’ en de stolpersteine wandeling langs huizen waarvanuit Tielse joden vertrokken om vervolgens vermoord te worden in vernietigingskampen (‘een mens is pas vergeten als zijn naam vergeten is’). In het Filpje- en Streekmuseum kon men religieus erfgoed uit de omgeving bekijken en de expositie ‘Alles Kwijt’ in de Santwijcksepoort geeft een beeld van de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog van Tiel, dat na de Slag om Arnhem frontstad werd, én de wederopbouw van onze oude Hanzestad.
Op Ter Navolging konden de bezoekerss het verhaal van ‘voor en na herstel’ bekijken en zo zelf zien wat voor metamorfose vele grafmonumenten, dateerende vanuit de 16e eeuw, hebben ondergaan. Waar mogelijk werd het ‘verhaal achter het graf’ verteld. Er waren ook graftrommels ten toon gesteld.
Belangstelling
Tenslotte mocht de Maartenskerk natuurlijk niet bij deze special ontbreken. Hij werd na de oorlog weer opgebouwd nadat zij tijdens de winter van 1944/1945 zwaar beschadigd werd toen Tiel frontstad was. In de kerk treft men 16e eeuwse panelen, een marmeren epitaaf uit 1708, 18e eeuwse rouwborden en zerken uit de 15e, 16e en 17e eeuw. Een gids wees de aanwezigen op het originele melaatsenluikje. Er was duidelijk veel belangstelling voor de bijzondere activiteiten ten aanzien van funerair erfgoed in Tiel. De organisatie kan terugkijken op een bijzondere dag met een hoog bezoekersaantal.
Fotoalbum
Reacties zijn gesloten.