Pasen komt dichtbij

Het paasfeest komt eraan. Het is van oudsher een religieus feest. Christenen herdenken en vieren met Pasen dat Jezus is opgestaan, nadat hij drie dagen eerder gekruisigd, gestorven en begraven was. In de loop der jaren zijn vele niet religieuze elementen aan het paasfeest toegevoegd zoals de paashaas, paaseieren en de paasvuren die we in Twente kennen. In deze bijdrage vindt u een samenvatting van het programma van de goede week en paasprogramma van de kerken en schenken we uitgebreid aandacht aan het passieconcert van het Tiels Madrigaal Koor.

Het paasfeest vindt zijn oorsprong in het Joodse Pesach, waarop het einde van de slavernij uit Egypte gevierd wordt. Voor de christelijke kerken is Pasen het hoogtepunt van het kerkelijk jaar, waarop de kerkgemeenschap zich goed voorbereid.

Vieringen in de Goede week en met Pasen

In Tiel zijn er in de goede of stille week op maandag, dinsdag en woensdag 15, 16 en 17 april vespervieringen in de Sint Caeciliakapel. Deze beginnen om 19.30 uur en worden geörganiseerd door de Protestantse Gemeente Tiel en de Katholieke Kerkgemeenschap. Op Witte Donderdag is er om 19.00 uur een eucharistieviering in de Sint Dominicuskerk, en om 19.30 uur een avondmaalsviering in de Sint Caecilakapel.

Kinderen maken palmpasenstok

Op palmzondag 14 april kunnen kinderen van de basisscholen om 10.00 uur een palmpasenstok maken in de Sint Maartenskerk. Uiteraard zijn daarbij ook ouders en overige familieleden welkom. Wanneer de palmpasenstok klaar is wordt er en feestelijke optocht door de kerk gemaakt.

Kruisweg door het centrum

Veel mensen kennen ‘The Passion’ het lijdensverhaal van Jezus in een modern jasje, dat op witte donderdag op de NPO televisie te zien is. In Tiel kun je op Goede Vrijdag 19 april zelf meedoen aan een wat traditionelere vorm. Voor de vijfde keer organiseren de katholieke en protestantse kerkgemeenschappen dan een levende kruisweg. Op straat worden dan veertien taferelen van het lijdensverhaal door leden van de kerken in historische kledij uitgebeeld. De stoet vertrekt om 15.00 vanuit de Dominicuskerk en loopt via het centrum naar de Sint Maartenskerk. Onderweg wordt gezongen en gebeden.

Op zaterdag is er om 21.00 uur een paaswake in de Dominicuskerk en om 22.00 uur staat de protestantse kerkgemeenschap stil bij de klassieke lezingen en wordt het licht beleefd.

Op paaszondag (21 april) zijn er zowel in de Sint Maartenskerk (10.00 uur) als in de Dominicuskerk (11.00) vieringen.

Pasen en muziek

De paastijd en de rijke christelijke liturgie daaromheen heeft door de eeuwen heen veel componisten geïnspireerd tot prachtige muzikale composities. In de barokperiode viel daarbij vooral het werk van Johann Sebastian Bach op met de Johannes Passion, de Mattheus Passion en zijn cantates. En wie kent niet het Hallelujah uit de Messiah, een oratorium van George Friedrich Händel.

Passieconcert Tiels Madrigaal Koor

Het is een traditie geworden dat het Tiels Madrigaal Koor op Palmzondag in de Tielse St. Maartenskerk een passieconcert verzorgd. Dat concert vindt zoals altijd plaats onder auspiciën van de Raad van Kerken van Tiel.

Op ons verzoek schreef Peter Arends, lid van het Madrigaal Koor speciaal voor de Tielenaar een toelichting bij dit prachtige muziekstuk.

Voor het eerst onder leiding van Gonny van der Maten (na 46 jaar Frits Hendrich) zingt het koor de Via Crucis van Franz Liszt. Via Crucis, dat is de kruisweg verbeeldt in veertien staties. In elke katholieke kerk zijn deze staties afgebeeld. Op Goede Vrijdag is er in de kerk een rondgang met gebeden en lezingen langs deze kruisweg.

Franz Liszt (1811-1886) componeerde dit werk in 1879. Na een tumultueus leven, waarin hij onder meer virtuoze pianowerken schreef, trok hij zich na tegenslagen terug uit het muzikale leven en ging in Rome wonen. Hij ontving een lage geestelijke wijding en ging zich toeleggen op kerkmuziek, die hij wilde vernieuwen. Een van de werken uit die tijd is de Via Crucis, de kruisweg van Jezus in 14 staties voorafgegaan door een proloog.

Gregoriaans, renaissance, barok en romantiek komen in deze compositie samen. Vier jaar werkte Liszt aan het stuk en hij maakte maar liefst vijf versies: met orgel, koor met piano, koor met harmonium, piano solo en piano vierhandig.

De componist verlangde van zijn uitgever geen honorarium maar een uitgave met illustraties van Albrecht Dürer. De uitgever weigerde het stuk. De grote wens van Liszt dat de Via Crucis in het Colosseum zou worden uitgevoerd, tijdens de pauselijke kruiswegmeditaties, bleef onvervuld. Liszt was zijn tijd te ver vooruit met dit stuk, het bleef onbegrepen liggen.

Pas in 1918 werd een musicologische uitgave gereconstrueerd uit twee verschillende manuscripten die in Weimar en Rome waren opgediept tussen een briefwisseling van Liszt. In 1929 (50 jaar te laat) volgde een eerste opvoering in Budapest en nog eens negen jaar later kwam alsnog een uitgave van de partituur tot stand, geïllustreerd met gravures van Dürer, als hommage aan deze grote componist, die wel ‘De Palestrina van de 19e eeuw’ is genoemd. Het Nederlands Kamerkoor maakte, met Reinbert de Leeuw, een opname van de Via Crucis die in binnen- en buitenland zeer is geprezen.

Het Madrigaal koor voert de versie met orgel uit door Jonathan Kooman. Een deel van de staties is instrumentaal; het orgel beeldt dan de tekst van de statie uit. In de proloog en de overige staties komt het koor aan bod, soms verstild, dan weer uitbundig. Het stuk bevat ook enkele solo’s voor bas/bariton: Lars Terray zal die voor zijn rekening nemen.

De verstilling in de Via Crucis zal in de akoestiek van de St.Maartenskerk zeker indruk maken.

Het concert begint zondag 14 april om 16.00 uur. De kerk is vanaf 15.30 uur geopend. Iedereen is welkom en de toegang is vrij. Wel is er bij het verlaten van de kerk een collecte voor de bestrijding van de onkosten.