Heesseltsche Uiterwaarden bijna klaar voor grote grazers en wandelaars

Voor de derde keer was er zaterdag 22 september een open dag bij de Heeseltsche Uiterwaarden. Daar is grond, weg- en waterbouwer Martens en Van Oord sinds 2016 bezig met de herinrichting van het 300 hectare grote uiterwaardengebied bij Heesselt, een idyllisch minidorp even voorbij Varik. Het gebied loopt van de waalbocht bij Heesselt tot Opijnen. Doelen van het project zijn de waterveiligheid verhogen en het aanleggen van nieuwe natuur. In totaal wordt er 2,1 miljoen m3 grond verzet. Drie geulen en grondverplaatsingen en grondafgravingen moeten zorgen voor een snellere doorstroming, waardoor het waterpeil ter plekke vier cm daalt hij hoog water. Dat lijkt niet veel maar is toch een enorme watermassa. Het vroegere weidegebied wordt grotendeels nieuwe natuur.

Martens en Van Oord zijn op wat klein afwerkingswerk na nagenoeg klaar met het omvangrijke karwei. Doordat een agrariër niet kon instemmen met de voorwaarden waaronder hij zijn binnendijkse weiland kwijtraakte, kan een klein deel van het project nu nog niet uitgevoerd worden. Dat zal gebeuren, nadat de rechter de onteigening goedkeurt. Die vertraging is jammer, maar ook nu al is het volop genieten voor natuurliefhebbers en wandelaars. Het langeafstandswandelpad ´het grote rivierenpad´dat van Hoek van Holland naar Kleef loopt, gaat dwars door het gebied. Nu al is er een grote diversiteit aan vogels. Tijdens mijn bezoek vloog zowaar een visarend over. Die was vanuit het Munnikenland op foerageertocht.

Koeien en runderen verzorgen het maaiwerk

Van de 300 hectaren houdt een derde een agrarische bestemming. Het nieuwe natuurgebied met veel waterpartijen heeft verschillende hoogten waardoor er natte en wat drogere plekken zijn. Staatsbosbeheer, die het gebied gaat beheren, wil dat het maaiwerk gebeurt door Konik paarden en door runderen van het nieuwe ras ‘Rode Reus’. Beide soorten hebben vrijwel geen verzorging nodig en kunnen ’s winters buiten blijven. Een boswachter van Staatsbosbeheer daarover: “We rekenen op 2 a 3 dieren per hectare. Dan kom je al snel aan enkele honderden beesten. We zorgen er wel voor dat we geen Oostvaardse toestanden krijgen en de dieren bij extreem droge zomers of bij strenge winters verhongeren. Als het echt nodig is voeren we bij. Een hooggelegen vluchtplaats gaat er voor zorgen dat de dieren bij hoog water niet verdrinken.

De Rode Geus

De Rode Geus is een nieuw in Nederland ontstaan ras. Het is eind vorige eeuw ontstaan uit een kruising tussen het Brandrode Rund en de Franse Saler. Door zijn bijzondere eigenschappen wordt de Rode Geus veel voor natuurontwikkeling ingezet. Er is zoveel belangstelling voor de soort dat er te nog te weinig zijn om aan de grote vraag te voldoen. Daarom worden mogelijk de eerste jaren andere runderrassen voor de begrazing en het kort houden van boomopslag ingezet. De Rode Geus is nu al op verschillende plaatsen als natuurbegrazer aan het werk. Je kunt hem onder andere in de Diezemonding bij Den Bosch, de Beuningse uiterwaarden, de Lobberdense en Leeuwense Waard en bij Slot Loevestein vinden.

Veel bezoekers

Ondanks het slechte weer trok de opendag vele tientallen bezoekers. Die werden welkom geheten in een flinke tent bij het terrein van de theetuin in de uiterwaarden (afslag richting de uiterwaarden ter hoogte van de enorme koe links van de dijk). Daar wachtte de bezoekers koffie met appeltaart en konden zij platte gronden, fraaie foto’s en filmbeelden van de werkzaamheden bekijken. Met twee busjes werd af en aan gereden tot de toegang naar het gebied vlak voor Opijnen. Op drie plaatsen stonden hier gidsen om informatie te verstrekken en kon het prachtige afwisselend gebied met vrijwel steeds ook uitzicht op de bedrijvige Waal verkend worden. Terug kon je weer met een bus of via de zomerdijk wandelen naar het theehuis. Menig bezoeker was onder de indruk van het gevarieerde rivierlandschap tussen Heesselt en Opijnen.

Het Rivierenland is weer een fraai toegankelijk en afwisselend natuurgebied rijker, waar het heerlijk wandelen en struinen is en waar ook de natuurliefhebber nu al zijn hart kan ophalen. Het gebied ligt op ongeveer 13 kilometer van Tiel.

‘De Waal droog’?

Tijdens de excursie viel op dat de Waal ondanks de regen van de afgelopen weken nog steeds extreem laag staat. De vele schepen varen nog steeds met een halve lading. Dat bracht een Variker in mijn excursiegroep tot een opmerkelijke verwachting: “Ik sluit niet uit dat over een tijdje de Waal in de komende decennia in de nazomer helemaal droog komt te staan. Want ook in de Alpen zal de sneeuw in de zomer nagenoeg verdwijnen en dan krijgen we als het ook nauwelijks regent hier vrijwel geen drup water meer.” Niet eens zo’n gek scenario wanneer we de afgelopen zomer in gedachten nemen en horen dat de poolkappen nog veel sneller smelten dan tot nu toe berekend was. Naast overvloed zou ook wel eens het gebrek aan water de agenda van bestuurders en waterschappen kunnen gaan bepalen en de ontwikkeling van onze economie, landbouw en infrastructuur flink kunnen veranderen.

nadere info:  https://www.stroming.nl/sites/default/files/2017-04/RKK%20Heesselt%20versie%2023%20mrt%202.pdf