De naam Lebbink staat nog altijd boven de Wereldwinkel

Bezoekers van de Wereldwinkel in de Weerstraat lopen nog altijd onder een raam met het opschrift ‘H.W. Lebbink & Zoon’ door. Zij kunnen lezen, dat hier sinds 1863 ijzer- en koperwaren werden verkocht. Op zich een mooie herinnering aan een Tiels bedrijf, dat hier tot 1999 gevestigd was. Toch doet dat opschrift wat tekort aan het enorme assortiment dat ter plaatse jarenlang over de toonbank ging.

Hendrik Willem Lebbink (1820-1902) was afkomstig uit Doesburg. Hij had al een half leven achter de rug, toen hij zich op 43-jarige leeftijd in 1863 in Tiel vestigde. Daar nam hij in de Weerstraat de winkel over van Rombout Campagne. Deze combineerde tot dat moment een smederij met een winkel. In 1863 werd de zaak van Rombout Campagne gesplitst. Terwijl hij zijn smederij voortzette, gaf hij in april 1863 te kennen, dat zijn winkel in ijzerwaren zou worden voortgezet door de heer H.W. Lebbink. Daarmee begon een succesvol bedrijf, dat 136 jaar in de Weerstraat zat.

Het zal de huidige bezoekers van het Tielse centrum verbazen, maar in 1863 was de Weerstraat een echte A-locatie. Er waren liefst 48 winkels gevestigd en de straat was als winkelgebied belangrijker dan de Waterstraat. Lebbink bood een heel ruim assortiment. Hij adverteerde met producten voor timmer-, landbouw en tuingereedschappen. Daarnaast bood hij ook ongeveer alle metalen gereedschappen voor in de keuken. Met de landbouwgereedschappen exposeerde Hendrik Willem in 1881 op een landbouwtentoonstelling in Tiel. Daarvoor kreeg hij een zilveren medaille.

Enigszins branchevreemd lijkt ons tegenwoordig het feit, dat Lebbink in die dagen ook wapens, kruit en hagel aanbood. In sommige aankondigingen is sprake van ‘jachtkruit’ en we mogen dus aannemen, dat vooral ook jagers zijn winkel bezochten. In 1893 liet hij een magazijn bouwen in de smalle ruimte tussen twee huizen schuin tegenover zijn winkel. Daarmee verdween een oude steeg die de Weerstraat met het Plein verbond.

Hendrik Willem Lebbink was tweemaal getrouwd en had liefst elf kinderen. De meesten van hen overleden echter al jong en daarom moest de in 1855 geboren zoon Gerrit, die eigenlijk een onderwijzersloopbaan had, tenslotte de zaak overnemen. Die heette sindsdien ‘H.W. Lebbink & Zoon’. Gerrit was nog ambitieuzer dan zijn vader. In 1901 kocht hij het pand van de rechter buurman erbij en in 1902 liet hij vóór beide panden een nieuw front maken. Dat bepaalt tot heden het aanzien van de zaak.

Wie een geïllustreerde advertentie uit de tijd van Gerrit Lebbink ziet, wordt bijna tureluurs van de hoeveelheid aangeboden producten. Die variëren van schroeven tot ijzeren ledikanten. Vrijwel elk metalen voorwerp voor de huishouding was bij Lebbink te koop. Tot zelfs kachels en petroleumstellen.

Gerrit Lebbink adverteerde ook met vuurwerk. Dat had zijn vader al in de collectie gehad. In de Eerste Wereldoorlog participeerde Lebbink in 1915 in de bouw van een munitiemagazijn aan het Nachtegaallaantje. De voorschriften voor explosieve stoffen waren honderd jaar geleden kennelijk heel wat lichter dan heden ten dage.

In de jaren ’20 kwam er nog een onderdeel bij in het assortiment van Lebbink: de elektrische apparaten. Vooral met stofzuigers werd veel geadverteerd. Inmiddels trad in de persoon van Henk Lebbink (1899-1974) de derde generatie aan in het bedrijf. Hij volgde zijn in 1932 overleden vader op.

Het was logisch, dat Henk Lebbink als leverancier van jachtwapens ook actief lid werd van de in 1936 opgerichte Tielse Schietvereniging Chassé. Aan de verkoop van wapens en kruit kwam logischerwijze een einde na het begin van de Duitse bezetting in 1940. Nog in juni 1940 bood Lebbink ‘kersenkruit’ te koop aan. Dat was bedoeld om in de boomgaarden met knallen de spreeuwen te verjagen. Al spoedig werd ook dat verboden. In maart 1942 werd het buskruitmagazijn in de Nachtegaallaan voor afbraak verkocht.

De zaak in de Weerstraat liep verhoudingsgewijs weinig schade op en in 1945 werd Lebbink weer actief. Hij speelde ook een rol in de distributie van hulpgoederen onder de getroffen Tielse bevolking. Daarna kon de winkel in ijzerwaren weer doorgaan zoals vóór 1940.

Henk Lebbink bleef bedrijfsleider tot zijn overlijden in 1974. Vervolgens was Rijk van Steenwijk voor de winkel verantwoordelijk. Die bleef in de Weerstraat gevestigd tot 1999. Daarna verhuisde de ijzerhandel naar het industrieterrein Kellen. In het pand aan de Weerstraat kwamen andere zaken, nu dus de Wereldwinkel.