Stef

Door Huub van Heiningen op dinsdag 30 juni 2015, geplaatst in Historie.

Toen ik vrij kort na de oorlog in Tiel belandde om van daaruit als freelancer te gaan werken, ontmoette ik hem al in de eerste week: Stef van Uitert – wethouder van Tiel en gelijktijdig collega in de journalistiek. Want Stef was correspondent van het Vrije Volk. Hij maakte als zodanig niet alleen de raadsverslagen van Tiel, maar moest daarvoor ook naar diverse gemeenten in de omgeving.

Zijn haar had toen al de kleur van de mijne nu, maar we deelden veel politieke opvattingen en in zijn verhalen over de vooroorlogse arbeidsverhoudingen herkende ik de belevenissen van mijn vader. We waren beiden aangewezen op een fiets – een echte Gazelle – en spraken gelijk al af samen naar de raadsvergaderingen te gaan. Haaften was de meest afgelegen gemeente – voor ons steevast een vol uur heen en een vol uur terug. Het aardigst en ook het bondigst waren die van Varik en Ophemert, toen nog afzonderlijke gemeenten. De twee gemeenten moesten het samen het doen met één burgemeester, die te paard naar de raadsvergaderingen kwam en trakteerde op peperkoek.

Stef van Uitert (die op bijgaande foto uit 1980 door Joop den Uyl wordt gefeliciteerd met zijn 91e verjaardag) ging als jongetje werken in de mandenfabriek van Strijkers aan de Papesteeg. Daar werd hij ontslagen omdat hij mede-arbeiders zou hebben aangespoord lid te worden van de bond. Met het gevolg dat hij in Holland werk moest gaan zoeken. Al in 1919 was hij lid geworden van de SDAP en het gezin kreeg het iets beter toen hij in 1931 voor die partij werd gekozen in de gemeenteraad van Tiel. Dat was net voor de grote crisis die de politieke verhoudingen ook in Tiel op scherp stelde. Bij de eerste raadsverkiezingen na de oorlog kregen de socialisten met de hakken over de sloot voldoende stemmen om de beide wethouderszetels te kunnen inpalmen. Hetgeen hen door de politieke tegenstanders erg kwalijk werd genomen.

Het was een zeer enerverende ervaring. Op de dag soms colleges van Duynstee en s’avonds colleges van een analytisch denkende eenvoudige werkman die al evenzeer een even boeiende verteller was. We hebben al met al zeker meer dan honderd uren naast elkaar gefietst en altijd ging het over politiek en maatschappelijke verhoudingen.

Door Stef van Uitert raakte ik snel ingevoerd in de Tielse verhoudingen al was hij als wethouder integer genoeg om precies te weten wat hij verzwijgen moest. Er was veel in de hand in Tiel. Binnen het politiecorps stond men elkaar zo ongeveer naar het leven. Naast de drift om de stad te herbouwen, zinderde het van de geschillen, die allemaal hun wortel hadden in al dan niet terecht veronderstelde collaboratie met de vijand en/of vooroorlogse onderdrukking van de arbeidersklasse door de elite.
Met enige weemoed terugdenkend aan deze socialist van de oude stempel ontdek je pas hoe veel er in Tiel is veranderd.

Dit artikel verscheen eerder op de Facebookpagina van Huub van Heiningen