Herinneringen aan Henk Govers, schoenwinkelier, tuinarchitect en hovenier

Op 14 maart 2022 overleed in zijn woonplaats Klimmen (Zuid-Limburg) Henk Govers. Henk, de broer van de bekende modeontwerper Frank Govers is bij de mensen die al wat langer in Tiel wonen bekend van de betere schoenenzaak in de Waterstraat. In dat pand verkoopt nu parfumerie Unique zijn spullen. Begin november 2019 reageerde Henk met een email op een bijdrage in de reeks, die ik toen wekelijks maakte voor de Tielenaar over Tiel in de laatste gruwelijke maanden van de Tweede Wereldoorlog. Henk had een aanvulling op wat ik schreef over een vreselijke voltreffer in de Waterstraat op 1 november 1944. Een beschieting door de Engelsen vanuit Wamel was toen flink raak. Onder meer het huis met winkel van de familie Govers werd zwaar beschadigd en was op slag onbewoonbaar. Verschillende Tielenaren raakten gewond en er viel ook een dode.

Henk woonde vanaf 2002 in Klimmen midden in het Zuid-Limburgse heuvelland met zijn partner Hans de Vree en medebewoner Matthijs Smits. Bij hun idyllische gelegen zeventiende-eeuwse carréboerderij, De Carishof, legden het drietal een prachtige tuin aan. Henk en Hans woonden daarvoor in Ophemert en daar was tuinieren hun grote hobby. In Klimmen werd deze hobby tot ware tuinkunst verheven. Het resultaat van hun inspanningen was een prachtige mediterrane tuin, die zij regelmatig openstelden voor belangstellenden. Jaarlijks trok de tuin vele honderden bezoekers, waaronder veel groepen Chinezen. In 2020 verscheen een prachtig geïllustreerd boek over De Carishof en vooral de tuin met de titel: De Carishof – van passie naar paradijs. Op 14 mei 2021 figureerde de tuin uitgebreid in het Tv-programma Binnenste Buiten. Voor abonnees op NPO-plus is deze uitzending nu nog terug te zien. (https://binnenstebuiten.kro-ncrv.nl/terugkijken/14-mei-2021).

Henk voelde dat hij niet lang meer te leven had en was daarom aan het opruimen. Hij gaf mij bij het bezoek in april 2020 zijn dagboekje, toen ik hem samen met mijn Sonja in 2020 in het Limburgse Klimmen opzocht. De aanleiding voor ons bezoek was de genoemde mail naar de Tielenaar. Binnenkort zal ik het dagboekje bezorgen op de plaats waar het thuishoort, het Regionaal Archief Rivierenland. Daar vind je meer dagboeken en heel veel informatie over de Tweede Wereldoorlog.

Henk begon met het opschrijven van de oorlogsgebeurtenissen in zijn dagboekje op zondag 17 september 1944. Hij stopte er mee na de bevrijding op vrijdag 25 mei 1945. In totaal schreef hij in een keurig handschrift met een kroontjespen 40 vellen van een journaalschrift vol. Daarin staan de wederwaardigheden van de familie van Henk, van bekenden en oorlogsgebeurtenissen in zijn directe omgeving centraal. Al lezende kom je heel wat te weten over de voortdurende dreiging, het gedwongen graafwerk van zijn vader, de beschieting, die woonhuis en winkel van de familie onbewoonbaar maakte, de zoektocht naar vervangende woonruimte en het verblijf in Asch en later in Vianen. In zijn dagboekje noemt hij verschillende namen van voor hem bekenden, die gewond raakten of dodelijk getroffen werden. Nauwkeurig beschrijft hij hoe de bevrijding in Vianen werd gevierd. In Tiel was er geen feest, want vrijwel alle inwoners hadden de stad moeten verlaten. Voor een jongen van dertien, veertien jaar heeft Henk een opvallende goede schrijfstijl. Je merkt dat hij veel bewondering voor zijn vader had. Meestal zijn zijn beschrijvingen feitelijk maar op verschillende plaatsen in het dagboekje toont hij ook emoties die hij zelf voelde of bij anderen zag. Aan de executie van veertien mensen uit Wamel wijdt hij slechts een paar zinnetjes. De executie van de vijf Tielenaren als vergeldingsactie op de dag voor kerst in 1944 maakte hij in Tiel niet meer mee. Zijn dagboekje telt veertig pagina’s.

Tijdens ons bezoek vertelde Henk dat hij nu hij hoogbejaard was, aan het opruimen was. Hij gaf ons niet alleen zijn dagboekje maar ook een map met krantenknipsels over de oorlog en een opengebroken kluislade. In die kluislade had de vader van Henk al zijn belangrijke papieren en zijn bedrijfskapitaal in de vorm van bankbiljetten in bewaring gegeven bij het toenmalige filiaal van de Rotterdamsche Bank aan de Agnietenstraat. Die bank werd geplunderd en alles wat er in de bankkluis en de privé kluisjes zat werd meegenomen. Een kennis vond de opengebroken kluislade tussen het puin. Aan de notariële akte van de aankoop van het woonhuis met winkel in de Waterstraat, die er als enige nog inzat, kon je zien dat hij van de vader van Henk was.

Gedreven zakenman

Henk was door de betere schoenenzaak die hij tot de eeuwwisseling in de Waterstraat in Tiel exploiteerde een bekende Tielenaar. Die winkel was een van de oudste schoenwinkels in Tiel. Henk was het oudste kind in het gezin en nam toen de tijd daar rijp voor was de winkel in de Waterstraat over van zijn vader. Later opende hij nog enkele schoenwinkels buiten Tiel.

Na zijn verhuizing naar Klimmen was Henk nog maar zelden in Tiel. De huuropbrengst van zijn zaak in de Waterstraat was zijn pensioen. Enkele maanden voor zijn sterven verkocht hij de winkel en knipte daarmee zijn laatste zakelijke band met Tiel door.

Henk had drie broers en drie zussen. Vader Franciscus en moeder Petronella Koppens waren druk met de zaak en daarom werden de kinderen naar een kostschool gestuurd en de opvoeding deels overgelaten aan huishoudsters.

Zijn iets jongere broer Frank (1932 – 1997) groeide uit tot een nationale bekendheid als couturier en zijn reclamespotjes voor het wasmiddel Robijn. Henk kon enthousiast vertellen over de hoogtepunten in de carrière van Frank. Bij de opening van de tentoonstelling van ontwerpen van Frank in het Flipje en Streekmuseum op 21 oktober 2015 getuigde hij daarvan met een indrukwekkende toespraak. Zie voor beelden van deze bijzondere tentoonstelling het tv-fragment op omroep Gelderland uit die tijd. https://www.gld.nl/nieuws/2100333/tentoonstelling-voor-modeontwerper-uit-tiel-bekend-van-de-tv-spotjes. Henk werd na zijn overlijden bijgezet in het familiegraf van de familie Govers op de RK begraafplaats aan de J.D. van leeuwenstraat in Tiel.

Zie ook: https://detielenaar.nl/historie/2020/05/een-gedenkwaardige-reis-naar-zuid-limburg/