Oude Bekenden 50: de Tielenaar met een suikerplantage

Het Burgemeester Hasselmanplein ligt er maar wat armetierig bij. Dat was in 1892 wel anders. Dit deel van de Veemarkt werd verluchtigd met een grote lantaarn , een geschenk van de burgerij bij het 25-jarig ambtsjubileum van de gelijknamige burgemeester, Benjamin Hasselman, die leefde van 1828 tot 1897.

Benjamin was een geboren Ophemertnaar, zoon van de schoolmeester daar, die tevens belastingontvanger was. Verder is er weinig over hem bekend in die eerste lebensjaren, ook zijn opleiding is nog duister. Maar ondernemend was hij wel: hij verbleef een tijd op Java, zo rond 1850, kwam weer terug naar Tiel en trouwde daarin 1854 met Geertrude Tydeman, waarmee hij in de ‘betere kringen’ van Tiel belandde. En dan moet je denken aan bestuurdersfamilies als Van Lidth de Jeude, Dijckmeester en Van Lookeren Campagne.

Het echtpaar Hasselman vertrok kort na hun huwelijk naar Indië, waar Benjamin eerst een fabriek had, en later een suikerplantage. Dat moet in Semarang op Java zijn geweest, in die tijd een grote handelshaven. Vijf van zijn dertien kinderen werden geboren in Indië. In 1860 keerde het paar terug en woonde voorlopig in bij de schoonouders, rector P. Tydeman en zijn vrouw, aan het Bleekveld in de woning naast het gymnasium. Hij kocht aan de Nieuwe Tielseweg een stuk grond om een eigen woning op te bouwen, de latere Fruithof, die in de jaren negentig van de vorige eeuw afbrandde. Zijn broer Johannes woonde er in. Maar al na een jaar vertrokken ze naar Herwijnen: Hasselman werd er burgemeester én gemeentesecretaris. Geen reuzedruk bestaan: hij richtte met zijn zwager Willem van Lookeren Campagne een steenfabriek op in Haaften en was secretaris van de afdeling Gelderland van de Internationale Bank van Landbouwkrediet in Brussel.

Zijn broer Johannes was trouwens burgemeester van Tiel, en toen die vertrok, volgde Benjamin Hasselman hem in 1867 op.

Benjamin werd koel ontvangen, maar hij maakte zich waar en de inwoners liepen met hem weg toen hij, overigens al zwaar ziek, in 1892 een kwart eeuw burgemeester was. Op straat kon je vanaf dat moment een mooie gietijzeren lantaarn op een hardstenen sokkel te zien, in het gemeentehuis kwam een geschilderd portret van hem te hangen. Het hangt er nog, zij het in het Ambtmanshuis. Hasselman had de stad doen groeien, en niet zo’n beetje ook: de gasfabriek werd van de gemeente, het Inundatiekanaal werd gegraven, het rechtbankgebouw geopend en de spoorlijn naar Geldermalsen kwam er, evenals de stoomtram naar Culemborg. Het gymnasium aan de Rechtbankstraat werd gebouwd, een eerste ziekenhuisje, de meisjesschool in de Sint Agnietenstraat, er kwam waterleiding in de stad en de schouwburg van het Nut, het Spaarbankgebouw werd gerealiseerd. Mede door zijn beleid groeide de stad snel buiten de grachten en ook al die andere ontwikkelingen kwamen door zijn betrokkenheid bij de stad en de inwoners tot stand. Hij was werkelijk een van de belangrijkste burgemeesters in de ontwikkeling van Tiel, zo mag je concluderen. Eentje die wel wat meer aandacht verdient dan als naamgever aan een rattig bestraat stuk straat net buiten de Burense Poort.