Tiel wil geul bij Varik – Heesselt

De gemeente Tiel is het niet eens met de keuze van de stuurgroep dijkverzwaring Varik – Heesselt om niet voor de hoogwatergeul bij Varik – Heesselt te kiezen. De gemeente wil dat die geul er wel komt. Tiel is in de stuurgroep ‘dijkversterking Tiel – Waardenburg vertegenwoordigd, maar heeft op formele gronden geen stemrecht. Daarom zal de gemeente, mogelijk samen met de Gemeente Neder–Betuwe, een zienswijze indienen.

Rijkswaterstaat, de gemeente Neerijnen en het Waterschap Rivierenland hebben besloten niet te kiezen voor de aanleg van een nevengeul bij Varik-Heesselt. “Er zijn goede alternatieven, die minder ingrijpend en veiliger zijn voor de inwoners van beide dorpen”, vinden zij. Bovendien is dijkversterking en een klein beetje extra verhogen bijna 200 miljoen euro goedkoper dan de aanleg van de geul. Bij dat bedrag zijn alleen de aanlegkosten meegenomen. De aanzienlijke kosten van het aankopen van de grond en het schadeloosstellen van bewoners en bedrijven komen daar nog bovenop. Met de nu voorlopig gekozen variant komt het water in vergelijking met de aanleg van de geul 44 cm hoger bij Varik, 35 cm bij Tiel, 20 cm bij Druten en 8 cm bij Nijmegen. Per saldo blijft het water wat lager omdat in het hele stroomgebied maatregelen genomen zijn om de opslag – en doorvoercapaciteit van de rivier te vergroten. Zo zorgt alleen al de herinrichting van de Heesseltse uiterwaarden voor een waterdaling van 4 cm. Door geulen te graven bij Varik zou volgens deskundigen ook nog meerdere centimeters te winnen zijn. Overigens hebben we het hier over extreem hogewaterstanden die naar verwachting eens in de 25 jaar kunnen optreden.

Wie betaalt?

De dijkverzwaring wordt voor 50 % betaald met Rijksbelastinggeld, 40 % moeten de gezamenlijke Nederlandse waterschappen op tafel leggen en 10 % is voor rekening van het Waterschap Rivierenland.

De provincie Gelderland heeft zich node aangesloten bij het standpunt van Rijkswaterstaat, de gemeente Neerijnen en het Waterschap om daardoor tot het door de minister gewenste unanieme advies te komen. De gemeente Tiel heeft wel zitting in de stuurgroep die de hele proces rond besluitvorming en uitvoering aanstuurt, maar heeft geen stemrecht. De oorzaak hiervan is dat de gemeente het opgestelde convenant niet ondertekend heeft. “De gemeente Tiel heeft dus geen adviesrecht maar wel een mening”, liet wethouder Brink weten tijdens de vergadering van de Raadscommissie Ruimte van 6 maart weten.

Die mening is dat het college voorstander blijft van de aanleg van de hoogwatergeul. De wethouder baseert zijn oordeel over onduidelijkheid over wat het effect van het niet aanleggen van de hoogwatergeul voor gevolgen heeft voor de waterstandhoogte bij Tiel. De wethouder wil mogelijk nadelige gevolgen voor het stadsgezicht, de Waterpoort, de stadmuur en de bewoners van de appartementen aan de Echteldsedijk daarom bij voorbaat uitsluiten. Daartoe wil hij als hij steun kan vinden samen met de gemeente Neder-Betuwe een zienswijze indienen.

In Varik en Heesselt is commotie ontstaan over dit standpunt. “Er wordt totaal geen rekening gehouden met de veiligheid van de bewoners van onze dorpen”, kun je daar horen. Er zijn de laatste jaren in heel Europa verschillende nevengeulen aangelegd. Maar nergens sluiten de oorspronkelijke rivier en de nevengeul een compleet dorp in. Dat het echt gevaarlijk is, blijkt uit het feit dat de inwoners van beide Waaldorpen wanneer de geul wel aangelegd wordt als eerste moeten evacueren wanneer er extreem hoog water dreigt. Problematisch is ook de enorme hoeveelheid kwel die ontstaat wanneer je van alle kanten door hoog water omringd bent. Oud-Variker Wim van de Geijn heeft in een uitvoerige mail naar wethouder Brink en de leden van de gemeenteraad van Tiel de gevolgen voor de inwoners van Varik en Heesselt op een rij gezet. “Wat zou uw oordeel zijn als bestuurder van Tiel, indien in een MER (Milieu Effect Rapportage) deze opmerkingen over veiligheid zouden gelden voor inwoners en bedrijven van Tiel?” vraagt hij de wethouder onder meer. Van 26 maart tot en met 26 april ligt het huidige plan (zonder geul) onder meer ter inzage bij de stadhuiscampus en atelier Varik. In juni stelt de stuurgroep een definitief advies op, dat volgens opdracht van minister Cora van Nieuwenhuizen eensluidend moet zijn.

De inwoners van Varik en Heesselt zijn de achterliggende maanden gebombardeerd met informatie over de plannen om de dijk te verstevigen in combinatie met het eventueel aanleggen van een hoogwatergeul. Over de kwaliteit en de onafhankelijkheid van die informatie is men niet te spreken.

Dik Roth van de Wageningen Universiteit en Madelinde Winnubst van de Universiteit in Utrecht hebben op basis van onderzoek geconcludeerd dat de overheid slecht met inwoners van de beide dorpen is omgegaan. Die mochten meepraten over de komst van de geul, maar alternatieven voor het project waren lange tijd onbespreekbaar. Van begin af aan was duidelijk dat de inwoners tegen de aanleg van de geul waren. Dat standpunt werd stelselmatig genegeerd. Verslagen van bijeenkomsten zijn nooit openbaar gemaakt en zaken werden veel mooier voorgesteld dat ze volgens kenners zouden zijn of mogelijk waren. Inwoners ervaarden het hele informatieproces als een massageproces om zich neer te leggen bij de komst van de geul.

Gedeputeerde Josan Meijers heeft toegezegd een onderzoek in te stellen naar het communicatieproces.

In Varik en Heesselt vertrouwt men op de minister. Die was onlangs in Varik en heeft uitgebreid met de verontruste bewoners gesproken. Die hebben daar een goed gevoel aan overgehouden.

Zekerheidshalve wordt er in Neerijnen gewerkt aan een hoorzitting met de leden van de vaste tweede Kamercommissie voor Infrastructuur en Waterstaat.

zie ook:

https://detielenaar.nl/nieuws/2018/02/geen-overeenstemming-hoogwatergeul-varik-en-heesselt/