Putten en pompen in Tiel 4

Door Huub van Heiningen op zaterdag 11 maart 2017, geplaatst in Openbare ruimte, Historie.

In 1824 betaalde het stadsbestuur van Tiel aan de houtdraaier Jan de Man vijf gulden omdat hij enkele “houten vazen” had gemaakt, waarmee de stadspompen zouden kunnen worden opgefleurd. Een van die vazen werd ontdekt op een foto van 1930 uit “Gelderland in Beeld”. Dat leverde een fraai zoekplaatje op. Waar stond die pomp ?

Merkwaardig is echter dat deze pomp kennelijk niet terug te vinden is in de gemeentelijke archivalia. Mogelijk omdat hij buiten de grachten stond of omdat een particulier er zich over had ontfermd.

Op de ovale foto is (rechts naast de rechter boom) is het pand Dijkhuizen te zien dat gebouwd is in 1929. Achter de pomp het enorme huis dat in 1855 aan de Havendijk werd gebouwd door de steenfabrikant Van Waardenburg. Het huis (dat toen van Ruranski was) heeft het lot ondergaan van veel monumentale panden in Tiel en is recent gesloopt. De kelders en fundering zitten nog in het dijklichaam.

Uiterst rechts op deze bruine foto is nog juist een boogvenster te zien. Dat boogvenster is terug te vinden op een fraaie oude ansicht uit 1882. Daarop domineert het enorme pand van de rentenier/bankier/steenfabriekseigenaar J.G.L. van Gijtenbeek, dat in 1846 werd gebouwd toen daar de Zandwijkse poort werd afgebroken. Dat pand is in de oorlog volledig verwoest.

Het rechter boogvenster komt terug op de foto uit 1930. In 1882 liep men langs het struikgewas midden op de foto naar de Havendijk. De houten vaas van Jan de Man is later op de pomp (naast de dienstbode) gezet. Helemaal rechts op de foto een pissoir, zoals men die toen in Tiel op drie plaatsen kon vinden.

Of alle raadsels op deze foto’s hiermee zijn opgelost, valt te bezien. Wie er wat van weet of andere unieke Tielse foto’s heeft, wordt uitgenodigd dat kenbaar te maken.

Opgravingen in 1998 mogelijk op de plaats waar de pomp stond