Nieuws van en over de gemeente Tiel; editie 17 juli 2019

In verband met vakantie heeft u ons ‘Nieuws van en over Tiel’ even moeten missen. Daarom in deze uitgave naast recent nieuws ook aandacht voor wat oudere zaken. In deze bijdrage treft u een verslag van de raadsvergadering van 26 juni waarin de gemeentelijke financiën de hoofdschotel vormde. Aan de raadsvergadering van 19 juni besteden we aandacht in een volgende gemeentelijke bijdrage.

College wil meedoen aan wietexperiment

Er bestaan al heel lang zorgen over de wijze waarop coffeeshops aan hun handel komen. In Nederland wordt het gedoogd om softdrugs in minieme porties voor recreatief gebruik in coffeeshops te verkopen. De bevoorrading van deze ‘winkels’ is echter niet geregeld en gebeurt illegaal via de achterdeur. Vaak is die bevoorrading het werkterrein van criminelen. Om meer grip te krijgen op de wietteelt en de kwaliteit daarvan is de regering van plan om via een proef bij enkele gemeenten te onderzoeken of wiet voor recreatief gebruik legaal gekweekt kan worden. Een meerderheid van de Tielse gemeenteraad heeft in 2017 uitgesproken dat Tiel daarbij proefgemeente wil zijn.

Ondertussen zijn de regeringsplannen op dit terrein verder uitgewerkt en is de Wet experiment gesloten coffeeshopketen vastgesteld. Via een experiment moet duidelijk worden of legale levering, inkoop, verkoop en de kwaliteitcontrole van de cannabis mogelijk is. Gemeenten moesten zich voor 10 juni 2019 voor dit wietexperiment aanmelden. Burgemeester Beenakker, die verantwoordelijk is voor de openbare orde en veiligheid, heeft dit gedaan met het voorbehoud dat hij daadwerkelijke belangstelling laat afhangen van de voorkeur van de gemeenteraad. Het gaat nu nog om de aanmelding als geïnteresseerde gemeente. Een commissie gaat de betrokken ministers adviseren welke 6 tot 10 gemeenten hiervoor in aanmerking komen. De kans op deelname aan de proef door de gemeente Tiel is vrij gering. Eerder is al gebleken dat veel gemeenten willen meewerken aan de proef om de wietproductie, -handel en kwaliteit beter onder controle te krijgen.

Tiel bereidt zich voor op de omgevingswet

De nieuwe omgevingswet wordt naar verwachting in 2021 ingevoerd. Die wet komt in de plaats van veel van de huidige 40 wetten en nog een aantal andere overheidsregelingen op het gebied van de leefomgeving. Het is de bedoeling dat het voor inwoners en bedrijven na invoering van de wet een stuk eenvoudiger en efficiënter wordt om bijvoorbeeld toestemming te krijgen voor zaken als wijziging van een bestemmingsplan, bouw- of verbouw van een woning of bedrijfspand e.d. Maar ook de spelregels op het gebied van bijvoorbeeld ruimtelijke ordening, duurzaamheid, geluid en monumentenzorg vallen straks onder de wet. Veel van de huidige regels zijn verouderd en soms met elkaar in strijd. Bovendien heb je vaak meerdere vergunningen nodig en moet je nu vaak naar verschillende loketten en / of ambtenaren.

Het is de bedoeling dat niet alles rondom de nieuwe wet helemaal dichtgetimmerd wordt en dat ambtenaren zich helpend opstellen. Dat betekent onder meer dat zij in het begin van een traject al aangeven of iets niet of wel kan en als het niet kan ook direct vertellen of en op welke manier het wel kan. Belangrijk is dat initiatiefnemers vroeg in het proces al contact en overleg voeren met omwonenden. Dat alles vereist een geweldige aanpassing van de gemeentelijke organisatie en procedures maar ook in de opstelling van ambtenaren.

Onder de titel ‘Tiels kompas voor samenspel’ heeft het college een notitie vastgesteld waar een gemeenschappelijke werkwijze is vastgelegd om tot invoering van de nieuwe omgevingswet te komen. Belangrijk punt daarbij is dat de invoering van de omgevingswet nauw verbonden wordt met de burgerparticipatie. Ook de omgevingswet zal op ambtelijk niveau uitgevoerd worden door de gemeenschappelijke uitvoeringsdienst van Culemborg, Tiel en West Betuwe.

Vergadering gemeenteraad 26 juni 2018

Jaarrekening 2018

Enkele weken voor de uiterste inzendtermijn van de provincie is de jaarrekening over 2018 gereedkomen. Tijdens de behandeling in de gemeenteraad van 26 juni moest de accountant zijn goedkeurende verklaring echter nog afgeven. Het tekort op de jaarrekening is weliswaar lager dan eerder werd gevreesd maar stemt niet vrolijk. Het berekende overschot bij het opstellen van de begroting blijkt geresulteerd in een tekort van 2,366 miljoen euro. Door de betaling van de door Liander betwiste precarioheffing op kabels en leidingen blijft de algemene reserve iets boven het minimaal vereiste niveau. Maar de financiële vooruitzichten blijven onverminderd beroerd. Het tekort is vooral te wijten aan enorme overschrijdingen in het sociale domein en het niet in 2018 kunnen realiseren van een verblijfsbelasting voor zogenaamde MOE-landers (arbeidsmigranten uit Midden- en Oost-Europa. Zonder discussie ging de raad akkoord met de jaarstukken.

De alinea in het raadsvoorstel: “De opgelegde geheimhouding ten aanzien van de risico-analyse-projecten door het college d.d. 11 juni 2019 te bekrachtigen en geheimhouding op te leggen ten aanzien van Pagina 2 van 2 het behandelde in de besloten raadsvergadering d.d. 26 juni 2019”, doet vermoeden dat de kans op nieuwe financiële tegenvallers niet denkbeeldig is. Maar dat is gezien de geheimhoudingsverplichting van de raadsleden slechts giswerk. Ook dreigende begrotingsoverschrijdingen van gemeenschappelijke regelingen zullen de financiële positie van de gemeente in 2019 geen goed doen.

Fruitbelevingspark

Naar aanleiding van vragen van D66 en CDA verstrekte wethouder Carla Kreuk informatie over de stand van zaken van de realisatie van het park. Het beoogde park zit nog in een fase waarin de initiatiefnemer nader onderzoek doet naar de verkeersafwikkeling en de veiligheid. Hierna zal hij mede afhankelijk van de resultaten hiervan een aanvraag indienen voor de wijziging van het bestemmingsplan. De betrokkenheid van de gemeente beperkt zich tot, wanneer de raad er mee instemt, het meewerken aan de wijziging van het bestemmingsplan. Alle kosten zullen door de ondernemer betaald worden. De gemeente loopt dus geen financieel risico. De plannen zijn gebaseerd op een te verwachten bezoekersaantal van 225.000.

Perspectieven nota

De coalitie reageerde zoals verwacht mild en met begrip voor de voorgestelde bezuinigingen. De oppositie en met name D66 en CDA reageerden minder positief.

Een greep uit de reacties

D66 miste duidelijk visie in de bezuinigingsvoorstellen van het college en de grootste coalitiepartij. Fractievoorzitter Ton Zuidema vond de gevolgde voorstellen om de raad bezuinigingen te laten aandragen een zwaktebod. In korte tijd heeft Tiel binnen de verschillende regionale samenwerkingsvormen invloed en sympathie verloren. Samenwerking is juist nu noodzakelijk en alle aandacht moet besteed worden aan beheersbaar maken van de kosten van de jeugdzorg. Huidige voorgestelde bezuinigen op sport, cultuur, verenigingen en evenementen zijn fnuikend voor het participeren van de inwoners en de doodsteek voor allerlei belangrijke initiatieven.

De PvdA brak een lans voor het behoud van het Cruijff-court. Dit veel gebruikte voetbalveldje is uitermate belangrijk voor Tiel-West mag niet verdwijnen. Door uitstel van noodzakelijk onderhoud komen we in de toekomst voor nog grotere kosten te staan en dreigt het sluiten van deze belangrijke ontmoetingsplek voor jongeren met verschillende achtergronden.

Martin Koning van de Christen-Unie maakte zich boos op de bezuinigingen op sport en verenigingen. Onbegrijpelijk dat het college voorstelt om juist in het jaar waarin sport en bewegen het jaarthema is en veel kinderen last hebben van overgewicht daar op bezuinigt. Hij stelde voor een deel van het weerstandsvermogen te storten in een speciaal fonds waaruit geput kan worden voor het ongedaan maken van deze bezuinigingen en de komende vijf jaar geld beschikbaar te hebben voor initiatieven in het belang van de sportieve ontwikkeling van de jeugd.

Het CDA constateerde dat het college het cement uit de samenleving haalt met de voorgestelde bezuinigingen. Fractievoorzitter Yvonne Son-Stolk vond dat het college zijn energie niet moest richten op de nu voorgestelde bezuinigingen maar op het beheersen en beperken van de uitgaven voor de (jeugdzorg) zonder dat de inwoners daar de dupe van worden. Zij vroeg zich af of collegeleden wel voldoende competent waren om in de huidige situatie de stad te besturen en hield een pleidooi voor zelfonderzoek, elkaar aanvullen, versterken en ondersteunen en niet te schromen om deskundige hulp te vragen. Crisismanagement vereist andere kwaliteiten dan een stad besturen bij mooi weer. Ook pleitte zij voor een veel constructievere opstelling van het college op het gebied van de regionale samenwerking en vroeg zij om een meer op samenwerkingsgerichte opstelling van het college en de coalitie jegens de oppositie. “De situatie is er niet naar om partijpolitiek te bedrijven en eigen stokpaardjes te berijden”.

ProTiel en Groenlinks stelden voor om wat van de weerstandsreserve af te knabbelen en dit te besteden om de gevolgen van de bezuinigingen op cultuur, sport, evenementen en verenigingen te verminderen of misschien wel helemaal overbodig te maken. ProTiel deed de suggestie om de Oudheidkamer te vragen bij te dragen aan de kosten van de beiaardier.

Kleurrijk Tiel riep het college op om nog beter gebruik te maken van de zelfwerkzaamheid van de inwoners waarmee kosten konden worden bespaard en verklaarde zich tegen het afbouwen van de aanvullende bijstandsregeling.

Verschillende partijen vonden ook dat niet getornd mocht worden aan het mantelzorgcompliment.

De beantwoording van het college kwam er op neer dat verschillende voorgestelde bezuinigingen minder ingrijpend waren dan sommige raadsfracties veronderstelden en dat men de komende maanden nog eens goed zou kijken of aan de wensen van de eerder gehouden inspraakavond en de raad tegemoet gekomen kon worden. Daarbij leek de suggestie van ProTiel, GroenLinks en CU om een stukje van de pas aangevulde weerstandsreserve te gebruiken het overwegen waard. Ook de raad werd opgeroepen naar alternatieven te blijven zoeken. Wethouder Melissen reageerde op de kritiek van CDA en D66 dat hij en collega kreuk met zijn ambtenaren juist veel tijd en energie besteedde aan het terugbrengen van de zorgkosten en al deed wat het CDA wenste. Hij verwacht hier effect van.

De meeste ingediende moties werden na de reactie van het college ingetrokken of aangehouden. Overeind bleven de breed gesteunde PvdA motie over het nemen van niet omkeerbare besluiten over het Cruyff Court.

Samenvattend kunnen we stellen dat niemand gelukkig is met de nu voorgestelde maar noodzakelijke geachte bezuinigingen. Ruim 4 uur praten en schorsen leverde echter geen duidelijke wijzigingen of opzienbarede ideeën op. Tot de begrotingsvergadering later dit jaar hebben partijen maar ook het college de gelegenheid om alsnog met betere ideeën te komen of andere besparingen te vinden. Duidelijk is dat Tiel lang niet de enige gemeente is, die in zwaar weer verkeert. Dat sterkt de hoop dat de rijksoverheid maatregelen gaat nemen om de financiële positie van gemeenten te versterken.

Licht aan de horizon

Ondertussen schijnt er toch al weer een beetje licht in de financiële duisternis. Tiel krijgt uit een landelijk potje voor gemeenten die extra hard getroffen zijn door de kosten van de jeugdzorg in 2019 1,1 miljoen euro en in 2020 en 2021 steeds 800.000 euro.

Terwijl we dit artikel schreven, ontvingen we een uitnodiging voor een persgesprek over de stappen die het college gaat nemen om de kosten van de jeugdzorg te beperken. Tijdens het persgesprek vertelde wethouder Kreuk dat er een plan op hoofdlijnen gemaakt is dat er in 2021 voor moet zorgen dat de zorgkosten naar schatting 900.000 euro moet laten dalen. Daarvoor wil de gemeente met veel minder zorgaanbieders gaan samenwerken, komt er een portaal dat een rol gaat spelen bij de zorgtoewijzing en gaat men onderzoeken of de zorginkoop die nu door de regio gebeurt beter zelf ter hand genomen kan worden.

Wethouder Melissen bevestigd desgevraagd dat ook de aanstelling van een gespecialiseerde praktijkondersteuner, die huisartsen adviseert bij het doorverwijzen van patienten naar vormen van jeugdzorg ook de eerste vruchten in de vorm van kostenbeheersing begint af te werpen.

In een apart artikel besteden wij later deze week uitgebreider aandacht aan de veelbelovende plannen van de gemeente om de kosten van de jeugdzorg beter te beheersen en te beperken zonder dat dit ten koste gaat van de cliënten.

Derde ontsluitingsweg Passewaaij

Een motie van de coalitiepartijen om geld beschikbaar te stellen voor een derde verbindingsweg van en naar Passewaaij werd met uitzondering van een stem van de GroenLinksfractie raadsbreed en met instemming van het college aangenomen. Zonder een extra ontsluitingsweg heeft het weinig zin om de nog resterende buurten te ontwikkelen. Problemen met het verlaten van de wijk tijdens de spitsuren zou belangstellenden dan weerhouden om in Passewaaij een huis te kopen.