Tekst inleiding Jan Beijer bij presentatie betuwse praetjes van Hannes op 20 november in Tiel

Door Bert Leenders op zondag 20 november 2016, geplaatst in Nieuws, Historie.

Namens de familie Van den Hatert en Emjee Uitgevers heet ik u hier vanmiddag hartelijk welkom bij de presentatie van het boek Betuwse Praetjes van Hannes.

In het bijzonder Henk Zomerdijk, oud-burgemeester van Echteld, die zo dadelijk het eerste boek in ontvangst zal nemen. Aanvankelijk zou burgemeester Beenakker van Tiel dit doen, maar hij is door onvoorziene privé-omstandigheden verhinderd. Namens hem en de gemeente Tiel is wethouder en locoburgemeester Marcel Melissen aanwezig.

Graag noem ik ook even de sponsors van het boek die er samen voor gezorgd hebben dat dit boek uitgegeven kon worden en de verkoopprijs onder de tien euro kon blijven. Dat zijn  Eelco Bekker van EB Personeelsdiensten in Tiel en Marcel van Kempen uit Tiel. Nogmaals, heren, heel hartelijk dank voor uw medewerking.

De Betuwse Praetjes van Hannes, Ze verschenen bijna 35 jaar lang elke week in de Tielse Courant en Dagblad Rivierenland. Ongeveer 1700 columns,  door Hans van den Hatert met twee vingers op een simpel typemachientje getikt.

Zittend aan de tafel, de machine op het smyrnakleedje en meestal een glaasje port of een kersenbonbon ernaast. Daar smeedde hij de verhalen die hij had opgepikt  van de vele mensen, die hij kende,  aaneen tot sappige  stukjes in dialect.

Eerst de stukjes van Hannes lezen op zaterdag. Het was jarenlang een vast patroon in menig gezin. Een soort ritueel. De stukjes van Hannes, steevast afgesloten met het zinnetje “Wa sedde gij?” waren soms scherp, maar altijd gekruid met een speelse humor, die hem als het ware in de genen zat.

Ze gaven een vermakelijke inkijk in het kleine Betuwse leven van alledag. Een inkijk, waarbij Hannes het opnam voor de gewone man, die onrecht werd aangedaan. De daden van de “hoge heren” kwamen er bij hem meestal minder goed af. Hannes vertelde ons over het  leven in de dorpen, waar veel mensen elkaar nog kenden en waar het nieuws werd bepaald door de gewone dagelijkse dingetjes. En over het grote Tiel, dat altijd bezig was het arme dorp Echteld op te slokken.

Het stukje in de krant knipte hij elke week uit. Hij rolde ze op en deed er een onhandig elastiekje om. Met als resultaat dozen vol vergeelde rolletjes krantenpapier. Ik heb ze allemaal nog, zei hij trots als je ernaar vroeg.

Na zijn overlijden in 2013 kwam van vele kanten de vraag of zijn Praetjes in een boek gebundeld konden worden. Aad en ik kregen van de familie Van den Hatert de dozen met de vergeelde rolletjes. Zou je daar een boek van kunnen maken? We gingen aan het lezen en smulden weer van smakelijke dialect-stukjes, die we eigenlijk al jarenlang hadden gemist.

Lezen, selecteren, overtikken en ook: weer genieten van die Hannes-tijd van weleer.  Vele maanden zijn we er mee bezig geweest. We lieten Mariejan Ousen van Emjee Uitgevers er naar kijken en zij was direct enthousiast. Dankzij de proferssionele aanpak van haar en haar medewerkers, kwam het project van de grond. Twee dagen geleden kon het boek worden afgeleverd.

Jammer, dat Hans het zelf niet meer kan zien.  Hij zou er ontroerd in bladeren. Hij was een levensgenieter, een vrolijke man, maar ook iemand die oprecht blijk gaf van zijn emoties. Een man die de kunst van het leven verstond op de wijze, dat je er zelf ook blij van werd. Een populaire Betuwenaar. Hoe geliefd hij was, bleek in 2003. Hij stopte toen met de rubriek.

Voor de gemeente Tiel aanleiding om de herinnering aan hem levend te houden met de plaatsing van de Bank van Hannes op de Markt, die werd onthuld door wethouder Willem Gradisen.

Hannes arriveerde met zijn kleinkinderen in een koets en werd het middelpunt van een spontane openluchtreceptie, waar vele honderden mensen hem de hand schudden en bloemen aanboden.

Hans van den Hatert overleed in 2013 op 91-jarige leeftijd. Weekblad Ellsevier plaatste een waarderend “in memoriam”  over hem.

Cineast Jos Kruisbergen, die in 2003 een film van hem maakte, omschreef hem toen als “een Betuws document”.  Een document dat nu ook in boekvorm de geschiedenis zal ingaan.

Ik wil er graag een klein stukje uit voorlezen.

In Buure en Errekom gaon we Sientje en Adrie fillisieteere umda hullie fijftieg jaor lang friendin mit mekaor gewies sijn. Bij de fiering fan dit juubieleejum hemme se un lekker boltje gedronke. En geleuf mar gerus dasse un hoop aauwe ferhaole opgedis hemme. Ik wit nie of Sientje da ferhaol nog fertelt fan die gijte die se froeger hadde. Hier kom het.

Bij Sientje tuis hadde se gijte. Nouw wil het gefal da er fan die gijte er eentje rits wier. Dus den bok moes komme. Un kirtje bokke koste in die tijt twee kwartjes. Maonus Koehijm hat un bok. Toen hij bij Sientje en heur gijt kwam, see Sientje: ‘Hier hedde gij al soo faast twee kwartjes. Da bokke wil ik nie sien. Daor wort ik soo naor fan’.

‘Neeje, kijnt,’see Maonus, ‘da startje gao nie op. Het bokke kos gin twee mar drie kwartjes. ‘

En daor sat Sientje. Un darde kwartje hat se nie. Mar se liet der ijge nie feur één gijtegat fange. De frouw fan Salomo hat gin beetere oplossing kunne bedenke. Se see ‘Het spijt me Maonus, mar meer gelt heb ik niet. Laot de bok er mar feur un kwartje minder in doen’. (1982?)

Het boek is verkrijgbaar bij Boekhandel Arentsen in Tiel, MCD Supermarkt in Ochten en Regiobank in Echteld. Tevens te bestellen op www.emjee-uitgevers.com/boek-bestellen.

zie ook:  http://detielenaar.nl/nieuws/boek-betuwse-praetjes-van-hannes-boek-versc…