Dijken ook in Tiel op de schop

Door Bert Leenders op dinsdag 18 april 2017, geplaatst in Openbare ruimte, Nieuws, Foto.

Dat de dijken opnieuw verhoogd en verstevigd moeten worden staat niet ter discussie. Veiligheid gaat immers voor alles. De laatste jaren is het waterniveau van de Waal zelden zo laag geweest. Maar wat nog niet zo lang geleden rond Dresden en in Engeland gebeurde, kan ook maar zo in het stroomgebied van de Rijn plaatsvinden. Toen viel in die gebieden in enkele dagen meer water dan hier gemiddeld in enkele jaren valt. De kans op overstroming of dijkdoorbraak door piping is dan niet denkbeeldig. Daarom zijn er plannen om onder meer de Waaldijk flink te verstevigen en te verhogen. Daarnaast moet de opvangcapaciteit van het rivierwater groter worden en de afvoer van overtollig water versneld. Op verschillende plaatsen is de opvangcapaciteit van Rijn en Waal door de aanleg van zogenaamde retentiegebieden in Nederland en Duitsland al flink verhoogd. Het verlagen van de kribben, het aanleggen van langsdammen, de aanleg van nevengeulen in de uiterwaarden en het verwijderen van obstakels in de uiterwaarden is er al veel gedaan om de afvoercapaciteit te verhogen. In Lent is de dijk verlegd en een extra geul aangelegd. In onze regio is een stuurgroep bestaande uit Rijkswaterstaat, de gemeenten, de provincie Gelderland en het Waterschap  Rivierenland op zoek naar een voorkeursvariant voor de dijkverzwaring. Voor de inwoners van Varik en Heesselt is het idee om een nevengeul achter die dorpen langs te leggen een punt van grote zorg. Zij komen in een kom te wonen en verschillende woningen en bedrijven zullen moeten verdwijnen.

De aanleg van die nevengeul zorgt er voor dat de Waaldijken tussen ruwweg Druten en Heesselt 40 centimeter minder verhoogd hoeven te worden. Tegen de aanleg van deze geul is in Varik en Heesselt veel verzet verrezen. Een andere oplossing is alleen de dijk voldoende hoog en stevig maken. Die moet dan ongeveer een meter hoger worden worden. Een derde plan is om de afvoercapaciteit binnen de dijken te vergroten door de aanleg van nevengeulen en wellicht de dijk op sommige knelpunten een klein stukje te verleggen. Dit in combinatie met een minder ingrijpende dijkverhoging.  

Geul vanaf Tiel

Aart Kusters en Roef van Waarden, twee bekende (oud)inwoners van Ophemert vinden het een groot probleem dat de dijk nu nog geen twintig jaar na de laatste ingrijpende dijkversterking en verhoging weer op de schop moet. Nog maar kort geleden moesten veel karakteristieke dijkwoningen gesloopt worden voor de dijkversterking. Zij vrezen opnieuw een enorme aantasting van het landschap en sloop van beeldbepalende woningen. Het dijkvak tussen Tiel en Waardenburg is uniek, landschappelijk heel waardevol en heel belangrijk voor inwoners uit de hele streek om er van te genieten. Ook bij toeristen is deze dijk geliefd en trekt veel mensen naar onze regio. Bevordering van het toerisme is een speerpunt van de regio. Het om zeep helpen van de belangrijkste trekpleister, steeds vaker de tribunes van het rivierengebied genoemd, maakt een verdere promotie van de streek zinloos. Daarom pleiten Aart en Roef voor een zo gering mogelijke dijkverhoging. Dat kan volgens hen door de nevengeul al bij Tiel te laten beginnen en pas even voor Waardenburg te laten eindigen. Donderdagavond 13 april organiseerden zij samen met Wim Scherphof een bijeenkomst in het kulturhus Huis Op Hemert. Doel was te bereiken dat hun idee als vierde alternatief meegenomen wordt in een studie naar de beste oplossing voor de dijkverzwaring vanaf Bellevue bij Tiel richting het westen. Naast behoud van het unieke landschap zien van Waarden en Kusters nog meer voordelen van deze rigoureuze ingreep in het achterland. Kusters: “Als je toch aan de slag gaat doe het dan in een keer goed. Zorg dat je over een aantal jaren niet opnieuw moet ophogen of verbreden. Dat voorkom je met onze nevengeul. Verder kan de geul zo nodig in de toekomst eenvoudig  uitgebreid worden door bijvoorbeeld het Land van Maas en Waal richting Nijmegen. Bijzonder is dat de geul samenloopt met een vroegere stroomgeul van de Waal waardoor de bedding al geschikt is voor het vasthouden en doorvoeren van water. De initiatiefnemers realiseren zich dat de uitvoering van hun idee aanzienlijk duurder is dan de drie andere overgebleven alternatieven. De aanwezigen, waaronder waterschapsdeskundigen, vertegenwoordigers van de gemeenten Tiel en Neerijnen, de klankbordgroep onder leiding van Marianne Kallen-Morren en  raadsleden van Neerijnen vonden het plan weinig realistisch. Doorpratend kwamen zij echter tot de conclusie dat het gevaar van aantasting van het unieke dijkengebied tot nu toe te weinig meegewogen is. Andere opmerkelijke conclusies van de avond waren dat maatregelen in de Betuwe niet afgestemd zijn met ‘De overkant”, en het ontbreken van overleg met de gemeente Tiel. Dinsdag 18 april zal de gemeenteraad van Neerijnen zich uitspreken over de keuze van de voorkeursvarianten, die onderzocht gaan worden en waar de minister eind dit jaar een besluit over neemt. Opvallend is dat het bestuur van de VVD-afdeling Neerijnen niets ziet in de variant van Kusters- Van Waarden, maar dat de VVD-fractie in de gemeenteraad van Neerijnen voor een nadere studie naar dit alternatief is.

De dijkverzwaring zal voor de dijkwoningen in Tiel aan de Ophemertse dijk wanneer die een meter hoger wordt ingrijpende gevolgen hebben voor de woningen die daar binnen en buitendijks staan. Ook een passende oplossing voor Bellevue dat nog verder achter de dijk kan verdwijnen en de aanpassing van de inlaat bij het inundatiekanaal lijkt lastige kwesties.  

Ondertussen is het Waterschap Rivierenland begonnen om alle inwoners van het dijkvak Tiel – Waardenburg te informeren over de plannen van de dijkverzwaring en de procedures om samen met de bewoners tot de beste oplossing te komen. Daartoe is het dijkvak ik zes stukken verdeeld. Op dinsdag 18 april is er een dergelijke bijeenkomst voor de bewoners vanaf de aansluiting met de Molenstraat in Ophemert tot en met de inundatiesluis in Tiel. Locatie: Buurthuis Zennewijnen, Hermoesestraat 20, Zennewijnen. De bijeenkomst begint om 19.30 uur.

Meer informatie over de ingrijpende plannen voor de dijken vindt u op de website van atelier Varik: https://varikheesselt.mett.nl/Praat+mee/Atelier+Varik/default.aspx

De foto’s geven de plaats aan waar de nevengeul binnen de gemeente Tiel zou moeten beginnen. 

Aart Kusters was jarenlang lid van de gemeenteraad van Ophemert en Neerijnen en wethouder in Neerijnen voor de PvdA. Roef van Waarden was ook lid van de gemeenteraad en lid van de Provinciale Staten namens de VVD.