Oude Bekenden 47: twee sjieke dames en hun ziekenhuis

Hoe aardig te zien dat een geschiedenis rond komt: de dames Spiering, stichters van het Bethesdaziekenhuis aan de Achterweg begin van de vorige eeuw, waren dochters van de arondissementsrechter en diens echtgenote, de barones Van Balveren uit Echteld.

Dat gerechtsgebouw aan de Nieuwe Tielseweg nu is juist in gebruik genomen als appartementencomplex. En waar zit de connectie? In de eigenaars van het pand, de Tielse broers Van Herwijnen. Want die kochten ook het voormalige woonhuis van de dames Spiering aan de St.Walburgstraat, in hun voorlopig nog niet eindigend spelletje Monopoly in Tiel.

De dames Spiering, de zussen Henriëtte Wilhelmina en Johanna Judith (Jeanne) hechtten aan het belang van christelijke ziekenverpleging veel waarde. Dat blijkt wel uit de toelichting, die Henriëtte Spiering in 1909 bij de oprichting van de Fundatie voor Christelijke Belangen te Tiel, schreef. Zij vermeldt dat er verenigingen zijn ontstaan ‘welker doel was en is door dienende liefde, vooral in de ziekenverpleging het lijden der menschheid te verzachten & vooral te wijzen op de genezing der ziel’. Aan de curatoren van de Fundatie wordt dan ook gevraagd daar alle aandacht aan te schenken en het werk van de ziekenverpleging te beschouwen ‘als misschien het heerlijkste werk dat de Heer aan Zijn Gemeente op aarde heeft gegeven’.

Vanuit deze motivatie en bezieling hebben de dames het ziekenhuis opgericht, het werd in 1910 geopend en zou in 1982 opgaan in de fusie met het katholieke ziekenhuis Sint Andreas tot Ziekenhuis Rivierenland. De dames Spiering zochten in de eerste jaren hulp in de kring van de diaconessenhuizen in den lande. Vanuit deze instellingen werden de verpleegkundigen aangetrokken en in deze instellingen kregen sommige leerlingen hun opleiding. In de eerste jaren was er de relatie met Bethesda–Sarepta in Haarlem, later vanaf 1919 met het Diaconessenhuis in Amsterdam.

In het bestuur hield Henriëtte Spiering als presidente zich bezig met de contacten naar buiten en met het personeelsbeleid. De betekenis van haar zuster Jeanne, die toch wat in de schaduw van haar oudere zuster blijft, moet niet onderschat worden. Zij werd in 1910 penningmeesteres van het bestuur en is dat tot 1940 gebleven. Deze functie hield ook in dat zij veel aandacht gaf aan de dagelijkse gang van zaken in het ziekenhuis. Zij regelde onder meer het stoken van de kachel en het onderhoud van de tuin en overlegde met leveranciers. Bij bijzondere bijeenkomsten begeleidde zij op het orgel de samenzang.

Het pand aan het de St. Walburgstraat zelf is groot en statig, en gebouwd op fundamenten uit de zestiende eeuw, de trappartij en de kap zijn zeventiende-eeuws. Het is een van de weinige gave monumenten in de stad. Vlak na de oorlog diende het nog zelfs even als postkantoor. De Stichting Fundatie voor Christelijke Belangen te Tiel beheert nog steeds het kapitaal dat achterbleef na de dood van de kinderloze zussen, Jeanne stierf in 1944, en dat wordt geschat op enkele miljoenen euro’s. De curatoren verrichten er goede werken mee. De Vereniging Steunfonds Bethesda, die sinds 1988 bestaat, is de erfgenaam van de oorspronkelijke stichting en heeft een soortgelijke functie, maar is breder gericht. Zo kent de Vereniging een tweejaarlijkse prijs toe voor mooie ontwikkelingen in de zorg, op allerlei terrein. Suggesties zijn daar altijd welkom voor, de Vereniging is te bereiken via het ziekenhuis, de afdeling Communicatie weet hoe.