Oude Bekenden 33: Voor ons een held, in Antwerpen een misdadiger

David Henricus Chassé, bij leven generaal van de houwdegensoort, moet hier geboren zijn. Dit pand aan het Kalverbos kent sowieso een rijke historie.

Ergens tussen 1765, zijn geboortejaar, en 1792 moet hij hier hebben gewoond, samen met zijn moeder en vier broertjes en zusjes. Maar alleen hij werd held. Als in: een echte oorlogsheld, de enige militaire grootheid die Tiel ooit voortbracht, in de klassieke zin gezien dan. Zijn vader was Carel Johan Chassé (1724-1793), majoor van het regiment in Münster en zijn moeder de regentendochter Maria Johanna Helena Schull. Chassé was getrouwd met Johanna Adriana van Nieuwenhoven op 10 november 1786, maar scheidde van haar in 1795. Op 12 april 1796 hertrouwde hij met de protestantse Engelse weduwe Elisabeth Irish. Ze kregen een zoon. Ook dit huwelijk liep, in 1816, uit op een scheiding.^[6]

Met name in de negentiende eeuw was hij in Tiel erg populair, hij stierf in Breda in 1846.  Hij werd voor zijn oorlogsdaden in Tiel gehuldigd en schonk het stadsbestuur zijn portret, zijn eredegens en zijn vele onderscheidingen. Waar die zich nu bevinden is ietwat onduidelijk, mogelijk in depot bij het streekmuseum. Lange tijd hingen dat portret, een eredegen, sabel en onderscheidingen in de raadszaal. Mr. Andries Stolk, burgemeester van Tiel van 1958 tot 1968, liet echter alle sporen van Chassé verwijderen, omdat de generaal volgens hem gezien moest worden als oorlogsmisdadiger. En, niet onbelangrijk detail, omdat een belangrijke handelsdelegatie uit België op bezoek kwam in Tiel.

Chassé bekleedde de rang van generaal, en toen hij hoogbejaard nog eens in Tiel kwam, wees hij zelf de plek aan waar zijn geboortehuis stond, het pand dat we nu kennen als het Chasséhuis. Dat zag er overigens niet zo uit als nu, je kunt aan de achterkant nog zien dat het eigenlijk een stadsboerderij was. Het pand stamt uit de zestiende eeuw en stond bekend als het ‘huys aender treppen’ omdat er tegenover enkele treden de stadswal op lagen. Het huis werd in 1792 verkocht aan Willem van Nieuwenhoven, die met de zus van de generaal, Juliana, was getrouwd. De voorkant met bovenverdieping en balkon dateert van 1878.

Het is eigendom van de stichting Stadsherstel, die het verhuurt, momenteel aan een huiswerkinstituut en een psychologenpraktijk

Chassé wordt wel vergeleken met nationale helden als Tromp of De Ruyter. Zeker is, dat hij een militaire carrière ambieerde, net als zijn vader. Hij ging zijn soldaten voor inde strijd, en ontving medaille op medaille. Zijn bekendste wapenfeit is, hij was toen al 67, de lange verdediging van de citadel van Antwerpen tijdens de opstand der Belgen. Zijn onverzettelijkheid kosste vele inwoners van de stad het leven, reden om hem een misdadiger te noemen. Maar even terug: Chassé was in Frankrijk in dienst van het Bataafs Legioen en streed voor Napoleon. In 1814 stapte hij weer over naar de Nederlandse krijgsdienst en speelde hij een belangrijke rol bij de slag van Waterloo, tégen Napoleon (1815).

Chassé maakte dus naam als bevelhebber van het Vierde Groot Militaire Commando in Antwerpen. Chassé zou tot eind 1832 de Antwerpse citadel verdedigen. Toen riep de Belgische koning Leopold de hulp van Frankrijk in. Het Franse leger dacht de citadel binnen 24 uur te kunnen veroveren. Chassé en zijn manschappen hielden het tegen een overmacht liefst 23 dagen vol, voordat ze capituleerden.

De generaal belandde in krijgsgevangenschap en kwam in 1834 terug naar Nederland, hij ging in Breda wonen. Hij werd nog lid van de Eerste Kamer en kreeg van koning Willem 3 de Militaire Willemsorde, maar belandde meer en meer in de penarie. Zijn enige zoon overleed in Indië, zijn generaalstraktement werd hem afgenomen. Maar hij werd tegelijkertijd in de adelstand verheven, baron nog wel, en werd garnizoenscommandant van Breda, waar ze een theater en een park naar hem vernoemden. Ook Tiel had ooit een Chassétheater, maar dat is in de jaren zestig afgebroken. Chassé ligt begraven bij de hervormde kerk van Ginneken, ooit een dorpje, nu een wijk van Breda.