In het voormalige Patronaatsgebouw aan de Hoveniersweg in Tiel wonen sinds kort mensen met een (verstandelijke) beperking. De gevel is overigens het enige oude dat er nog staat. In opdracht van de zorginstelling Prezzent en woningcorporatie Kleurrijk Wonen is de nieuwe woonvorm gebouwd naar huidige maatstaven. Het gebouw, dat velen kennen als De Ark heeft een geschiedenis van meer dan een eeuw. Dankzij de inspanning van met name Waardevol Tiel kon de gevel uit 1916 worden behouden.
Voor de achtergrond van het pand moeten we even terug naar het begin van de twintigste eeuw. Nederland en dus ook Tiel waren in die tijd verzuild. Elke religie of maatschappelijke richting had zijn eigen organisaties. De leiding van die diverse stromingen probeerde zo de aanhangers binnen de eigen kring te houden. Dat gold in sterke mate voor de rooms-katholieken. De ‘roomsen’ hadden in de tweede helft van de negentiende eeuw hun gevoel van eigenwaarde herwonnen en bouwden behalve grote kerken ook eigen scholen en verenigingsgebouwen. In Tiel was dat niet anders. Van oudsher was de katholieke gemeenschap tamelijk arm, maar enkele rijke fabrikanten, met name de families Daalderop en Spoorenberg, brachten de benodigde bedragen op. Zo werd al in 1907 aan de Hoveniersweg een St. Josephgebouw (het latere Grachtenhuys) gevestigd voor de Katholieke Arbeidersbeweging (KAB). Negen jaar later bleek het nodig om ook voor de jeugd een eigen pand te bouwen en dat werd het Patronaatsgebouw. Dat kwam naast het St. Josephgebouw. Het werd 19 augustus 1917 ingewijd.
In het Patronaatsgebouw kwamen typisch op jongeren gerichte activiteiten. Zo was er sprake van een katholieke bibliotheek en een vaktekenschool. Met enige regelmaat kwamen de jongens- en spoedig ook de meisjesorganisaties er bijeen. Vanaf 1934 moest de Dominicusparochie het gebouw beheren en vanaf die tijd heette het officieel het KJC-huis. Na de oorlog verdween op den duur het specifiek katholieke karakter. Het pand werd in combinatie met het Grachtenhuys gebruikt voor allerlei bijeenkomsten. Vanwege het gebrek aan ruimte voor het katholieke onderwijs deed het ook in de jaren ’50 en ’60 dienst als onderkomen voor kleuterklassen. Daarna was er huisvesting van arbeidsmigranten en in de jaren ’90 werd het als kerkgebouw van De Ark gebruikt. Nadat die in 2008 was vertrokken werd woningcorporatie SVT (nu KleurrijkWonen geheten) de eigenaar van het pand.
In samenwerking met Prezzent werd in 2018 besloten om het Patronaatsgebouw te slopen en een gebouw met zestien appartementen voor mensen met een (verstandelijke) beperking te bouwen. Vanwege het monumentale karakter van het pand kwam hiertegen verzet van Waardevol Tiel. In goed overleg kwam er vervolgens een voor ieder acceptabel compromis tot stand. De gevel van het Patronaatsgebouw kon in stand blijven en daar achter kwam een nieuw gebouw.
In oktober 2019 vond de zorgvuldige sloop van het oude pand plaats, waarbij de voorgevel keurig werd ontzien. Op 3 april 2020 ging de eerste paal de grond in het begon de bouw. Die werd in april 2021 afgerond. Na de oplevering kregen zestien cliënten van Prezzent er een eigen appartement. Elk appartement heeft een eigen keuken, woonkamer, slaapkamer en badkamer. Er is een gemeenschappelijke ruimte en het hele complex is rolstoelvriendelijke. In het gebouw is 24 uur per dag begeleiding aanwezig.
Behalve de voorgevel is ook het uit 1916 daterende tegeltableau behouden. Daarop staan de namen van de lokale geestelijkheid en de geldschieters uit die dagen. Helaas lijkt men in plaats van een restaurateur een tegelzetter te hebben gevraagd het geheel weer in elkaar te zetten. Daardoor zijn de tegels zeer ondeskundig door brede witte randen van elkaar gescheiden. Wellicht is hier in de toekomst nog verandering in te brengen, want ook het door Plateelbakkerij Delft uit Hilversum is beslist een mooi stuk Tielse historie.
Terugblik op de sloop en bouw. Klik op de foto voor een vergroting.
Reacties zijn gesloten.