Onthutsend beeld

Door Huub van Heiningen op maandag 5 oktober 2015, geplaatst in Openbare ruimte, Nieuws.

TIEL Het onderzoeksbureau I&O research heeft de koopstromen van de laatste vijf jaar geanalyseerd in de Oost-Nederlandse gemeenten en is tot onthutsende conclusies gekomen. Dat schrijft prof dr Cor Molenaar – ook in Tiel geen onbekende – in zijn jongste rondzendbrief.

Sinds 2010 zijn de aankopen in non-food winkels drastisch afgenomen. Vooral in plaatsen tussen 5.000 en 10.000 inwoners en tussen 20.000 en 50.000 inwoners. “Vooral voor de 250 gemeenten buiten de Randstad zal dit grote gevolgen hebben. Hier zal het winkelbestand zodanig afnemen dat dit zal leiden tot een afname aan vitaliteit van en levendigheid in deze gemeenten”.

De dalende trend wordt veroorzaakt door de aankoop via internet. In 2010 kocht nog 42 procent van de inwoners niet via internet en dat percentage is nu afgenomen tot 17 procent. De aankopen via internet betreffen nagenoeg altijd non-food artikelen.

In de levensmiddelensector is het beeld wezenlijk anders. Levensmiddelen worden bij voorkeur in de eigen omgeving gekocht.

In zijn commentaar op de onthutsende cijfers zoekt Molenaar naar mogelijke oplossingen. Voorop staat dat de huurprijzen omlaag moeten en de oppervlakte per winkel kleiner kunnen. Winkeliers zullen moeten trachten meer voorraden in consignatie te krijgen en nauwer moeten samenwerken.

Omdat veelal 80 procent van de omzet wordt gehaald in de weekenden, zal het soms gewenst zijn de winkel alleen in de weekenden te openen. Dat biedt dan voor de winkelier of zijn partner de mogelijkheid een baan erbij te nemen.

“Er ligt ook een grote verantwoording bij de lokale politiek om een visie te hebben op de toekomst van het winkelgebied. Wat kan er gedaan worden om de levendigheid van een plaats te bevorderen zonder winkels ? Horeca, cultuur, dorpshuis, andere voorzieningen ? Het probleem bij de ondernemers neerleggen is naïef. Voor middelgrote gemeenten geldt hetzelfde. De gemeente moet hier samen met de vastgoedeigenaren en ondernemers, een visie ontwikkelen en bereid zijn hier ook (financiële) consequenties aan te verbinden”.  Molenaar wijst erop dat vermindering van het aantal winkels de gemeente ook geld kost omdat er dan minder aan onroerend zaakbelastingen en heffingen binnenkomt.  “Zelden wordt aan de inwoners gevraagd wat zij willen (de belevenismonitor) of wordt geëxperimenteerd met bijvoorbeeld gratis parkeren of blauwe zones”.

“De koopstromen geven een duidelijk beeld van de ontwikkelingen van de laatste 5 jaar. De trend is duidelijk en heeft grote gevolgen voor kleine en middelgrote kernen. Klanten kopen anders en hebben andere koopmotieven. De consequenties hiervan zijn te ingrijpend om het probleem eenzijdig bij de retaillers te leggen. Er is regievoering nodig. Deze regie kan vanuit de centrale overheid komen, maar ook moet de provincie veel meer beleid ontwikkelen anders vechten de gemeenten alleen maar met elkaar. Iedereen zal dan onherroepelijk verliezer zijn, inwoners van deze plaatsen voorop”.