Het aprilnummer van De Nieuwe Kroniek verrast met een prachtige omslagfoto. Het is een foto van een schilderij gemaakt door de toenmalige industrieel ontwerper van Daalderop en kunstenaar, Michiel Warbroek. Het toont een gezicht op de Wethouderskade waarbij de Sint Maartenskerk een prominente plaats inneemt. Het schilderij is er één van een serie van vier, die Warbroek schilderde in opdracht van Gradus van Wel. Het is te hopen dat deze serie ooit in veilige publieke handen komt. Het is een mooi bewijs van het kunnen van deze Tielse kunstenaar en een mooie vastlegging van unieke en deels verdwenen stukjes Tiel.
Voorwoord van de voorzitter
Wie het blad dan openslaat komt bij een wel heel persoonlijk voorwoord van de voorzitter van de Oudheidkamer, Willem Gradisen. De oma van Willem was Joods. Haar huwelijk met een katholieke man behoedde haar voor een gruwelijke dood in een gaskamer. Maar 324 familieleden lukte het niet om die dood te ontlopen. Vanwege hun Joodse moeder moest de vader van Willem, hoewel hij met ‘godsdienst geen’ geregistreerd stond in het bevolkingsregister de sportverenigingen waar hij lid van was, verlaten.
Terugblik op Bevrijdingsdag 80 jaar geleden in Tiel
Emile Smit blikt in het artikel Bevrijdingsdag 80 jaar geleden terug op 5 mei in Tiel. In Tiel werd Bevrijdingsdag nauwelijks gevierd. De stad was verlaten, het centrum was een puinhoop en ook elders in de stad waren er weinig huizen zonder schade of die niet geplunderd waren. Tielenaren mochten de stad niet in. Ook burgemeester Cambier van Nooten niet. Degenen die met de pont naar de stad wilden komen, liepen het gevaar om gevangen genomen te worden. Het artikel beschrijft ook de eerste dagen na de bevrijding.
Bombardement op de roodvoet 31 maart 1945
De Roodvoet was een combinatie van twee steenfabrieken bij IJzendoorn. In de strang bij de fabriek lagen op 31 maart een vijftigtal schepen. De meesten daarvan konden niet varen bij gebrek aan brandstof. Engelse vliegeniers zouden, zo veronderstelt men doorgegeven hebben dat zich daaronder enkele munitieschepen bevonden en dat de munitie opgeslagen was in de bakkamers van de steenoven. Voor de geallieerden was dit aanleiding om vanaf het bevrijde vliegveld Volkel bij Oss met 36 bommenwerpers de steenovens met bommen te bestoken. De dikke muren van de kamers hielden het maar acht kinderen die op het speeltuintje voor werknemers van de oven aan het spelen waren overleefden het bombardement niet. Ook een jonge moeder met een baby bij zich werd dodelijk getroffen. De baby bleef ongedeerd. Nadien stierven nog twee zwaargewonde volwassenen, die met spoed met paard en wagen naar het Bethesda ziekenhuis, dat naar Beesd geëvacueerd was. Sinds 2015 worden de slachtoffers op het terrein van de steenovens plechtig herdacht. De kinderen van de katholieke arbeiders ontkwamen aan het bombardement omdat zij naar Maurik waren getrokken om de geloofsverplichtingen verbonden aan paaszaterdag te vervullen.
De erfenis van generaal Majoor De Ruyter van Steveninck
Voor mij was het een verrassing te lezen dat deze commandant van de Prinses Irenebrigade in Tiel geboren is. Richard van de Velde schreef een uitgebreid artikel over deze bijzondere militair. Die met zijn brigade een belangrijke rol speelde in de bevrijding van West-Europa en met name in Nederland. Na de oorlog speelt hij een voorname rol in de opbouw van de Nederlandse Koninklijke Landmacht, wordt hij waarnemend bevelhebber van de Nederlandse strijdkrachten en commandant van een divisie. Kort nadat hij benoemd was tot lid van het hoog Militair gerechtshof wordt hij ernstig ziek en overlijdt in 1949. De auteur verbaast zich over het feit dat in Tiel geen enkele herinnering aan deze grote militair te vinden is. In Hedel is een straatnaam naar hem genoemd en bij de ingang van legerplaats Oirschot staat een borstbeeld van hem.
Tien keer Paarde(n)water
In de reeks ‘10 keer …’ koos Emile Smit uit zijn eigen ansichtkaarten collectie (collecte Smit-Kers) en foto’s van Jan Bouwhuis 10 afbeeldingen vanaf 1911 van het Paardewater. We zien onder meer historische schepen, de stroomtram , een schilderij van Dirk Roggeveen en een foto van ‘Woodstock aan de Waal‘.
Tiels verleden in Vogelvlucht
In het tweede deel van de serie ‘Tiels verleden in Vogelvlucht’ beschrijft Bon Willemsen de periode van de tweede helft van de Gouden Eeuw tot het vertrek van de Fransen in 1813. Toen werd Nederland met Koning Willem 1 een koninkrijk. Het artikel is een knappe samenvatting en vervlechting van de Tielse geschiedenis met de landelijke historie. Wanneer het laatste deel is verschenen, is er met deze reeks als basis naar mijn oordeel een mooi boekje te maken dat bijvoorbeeld dienst kan doen om nieuwe inwoners te informeren over de rijke geschiedenis van hun nieuwe woongemeente.
Het verleden verbeeld
Onder deze titel geeft oud-archivaris van het regionaal archief, Wim Veerman, een lezenswaardig overzicht van de tentoonstellingen die het regionaal archief organiseerde in de periode dat het archief gevestigd was in de Agnietenstraat. Het waren er maar liefst 85. Opmerkelijk was dat Wim zelf van oude keukenkastjes vitrines bouwde voor de expositie in het poortwachtershuisje van de Waterpoort van interessante archiefstukken. Schraalhans was toe nog keukenmeester.
Om de hoek
In deze reeks staat Peter Schipper ditmaal in een uitgebreid artikel stil bij de geschiedenis van Slagerij Wout Jager en het pand op de hoek Ambtmanstraat – Kerkstraat, Daar was de slagerij gevestigd en is nu in gebruik als coffeeshop. Het is een historisch verantwoord maar ook een lichtvoetige beschrijving zoals we dat van Peter gewend zijn. In het artikel staan interessante weetjes zoals de huisnummerindeling en het feit dat Tiel tijdens de Eerste Wereldoorlog maar liefst 16 slagers telde. Spek en vet waren toen belangrijker dan varkenshaas en biefstuk. Peter maakt zich in het artikel zorgen over de onderhoudstoestand van het huidige pand dat de kenmerken draagt van de wederopbouwarchitectuur.
Boekbesprekingen
Nico Hoevenaars bespreekt drie pas verschenen boeken. De Burgerbaron beschrijft leven en werk van de in Tiel geboren Joan Derk van der Capellen tot den Pol. Johan was een belangrijke grondlegger van onze democratie. De Betuwe geschetst is uitgegeven door het nauw met de Historische kring Kesteren en omstreken verwante Arend Datema Instituut. Het boek biedt een mooie collectie tekeningen van kerken, kastelen , fraaie panden en minder bekende objecten in de gemeenten Buren, Tiel en Neder-Betuwe. Als derde wordt een boek van een bekende Tielenaar besproken. Vic Latumahina voltooide het eerste deel van de RMS oorlog, de vergeten afgeknipte Zuid-Molukse Oorlog. Die oorlog is nauwelijks meer bekend maar was wel de reden waarom 12.500 Molukkers naar verschillende plaatsen in Nederland, waaronder Tiel kwamen.
Ongeregeld Volk
Walter Post blikt in een column terug op twee kleurrijke broers, Hennie en Robbie Hollen. Walter mist dergelijke kleurrijke figuren in het tegenwoordige stadsbeeld. Hennie verdronk in de Tielse stadsgracht nabij het vogeleilandje en Robbie wordt tegenwoordig verzorgd in een tehuis op de Veluwe.
Het nieuwe nummer van de kroniek is voor niet-leden van de Oudheidkamer te koop bij boekhandel Arentsen en Tomey.
Reacties zijn gesloten.