De presentatie en bespreking van Mooi en bijzonder, een boek ter gelegenheid van het zestigjarig jubileum van stadsfotograaf Jan Bouwhuis

Door Bert Leenders Op dec 7, 2024

Mooi en bijzonder, Zestig jaar Fotografie in Tiel en omstreken door stadsfotograaf Jan Bouwhuis is een uitgave van de Vereniging Oudheidkamer voor Tiel en Omstreken. Het is een cadeau van de Oudheidkamer voor de leden en eerbetoon aan Jan Bouwhuis. Het boek is te koop bij boekhandel, Arentsen en Tomey in de Voorstad en bij Zinder waar ook een expositie te zien is. Nieuwe leden van de Oudheidskamer krijgen het boek als welkomst geschenk.

Jan en Tonnie Bouwhuis zijn blij met het boek. “Het is een voorrecht en een eer om je zestig jarig jubileum gemarkeerd te zien met een prachtig boek.” Maar ze moesten er zelf ook veel voor doen. Samen hebben ze er heel veel uren aan besteed. Ga er maar aanstaan: 500 foto’s selecteren uit de vele duizenden per onderwerp. Er is veel gewikt en gewogen in Huize Bouwhuis. Jan had een voorkeur voor fototechnische hoogstandjes waar hij trots op was. Tonnie lette wat meer op wat het beeld vertelde. Het boek is daardoor een mooie mix van ‘Mooi’ en ‘Bijzonder’. Wie trouwens door het boek bladert zal al snel concluderen dat de meeste foto’s en mooi en bijzonder zijn. Hoewel het slechts een beperkte selectie is van 500 foto’s uit de 1,2 miljoen afbeeldingen bestaande werk van Jan, geven de foto’s gebeurtenissen en ontwikkelingen een mooi beeld van wat zich in Tiel de laatste 60 jaar afspeelde en hoe de stad veranderde.

De inhoud

Het boek is niet chronologisch maar thematisch ingedeeld. Het heeft een kloek formaat, is gedrukt op stevig en glanzend papier en fraai vormgegeven door Sylvia Teunissen van iWish Design met grafisch adviseur Peter Bronk.

Het begint met een kort voorwoord van de voorzitter van de Oudheidkamer, Willem Gradisen en een verantwoording van de man die tekende voor alle teksten, stadshistoricus Emile Smit. Maar schrikt u niet. Het boek is veel meer een kijkboek dan een leesboek. De meeste foto’s spreken voor zich en dan volstaat de aanduiding van het thema en het jaartal. Waar nodig is een korte verklarende tekst opgenomen. Vervolgens treft u een korte biografie van onze stadsfotograaf met lijstjes van bekroonde foto’s en de maatschappelijke waardering die Jan in de vorm van onderscheidingen kreeg van de gemeente en de Oudheidkamer. Dan komen er enkele themapagina’s over de Oudheidkamer, Flipje, Conservenfabriek de Betuwe en de ontwikkeling van de fotografie en hoe Jan daar mee omging gedurende zijn loopbaan als fotograaf. Dan is er aandacht voor het medialandschap van Tiel en de rol die hij daarin vervulde. Het boek gaat verder met grote affiches en billboard waar foto’s van Jan op prijkten, bijzondere montagefoto’s en een serie luchtopnamen van de stad of onderdelen daarvan. Vervolgens is er aandacht voor zijn werk als videograaf en de talrijke boeken waar hij foto’s voor beschikbaar stelde en vaak met auteurs en vormgevers aan tafel zat. Het merendeel van zijn foto’s verscheen als persfoto in de lokale en regionale kranten. Maar we zien, zo toont het boek, ook veel foto’s van Jan terug in rapporten, verslagen informatiebrochures en stadsgidsen. Na de themapagina’s over (hoog)water, de dijkversterking, transport, 112 onderwerpen volgen pagina’s over archeologie, Appelpop en het Fruitcorso.

Ongeveer de tweede helft van het boek bestaat vervolgens uit pagina’s gewijd aan onderwerpen als slopen, bouwen, de binnenstad, en groot aantal panoramafoto’s, de politiek, sport, overige evenementen, protesten, herdenken en om het geheel compleet te maken enkele pagina’s met diverse onderwerpen. Zie voor een overzicht in het fotoalbum.

De presentatie

“Een Tielenaar in hart en nieren, die terecht de eretitel van stadsfotograaf verdient. Al 60 jaar was hij bij veel pieken en dalen in onze recente geschiedenis met zijn toestel aanwezig. Iedereen kan Jan uittekenen in zijn rode jas om – soms in onmogelijke posities – het juiste plaatje te schieten. 60 jaar stadsfotograaf is een bijzonder jubileum. Niemand is hem daarin voorafgegaan en ik durf te voorspellen dat dit jubileum in de toekomst ook niet zal worden doorbroken“, schrijft de voorzitter van de Oudheidkamer, Willem Gradisen in zijn voorwoord in het boek. In zijn toespraak tijdens de feestelijke presentatie van het boek noemde hij enkele bijzondere gebeurtenissen, die Jan had vastgelegd en ook hemzelf betroffen. Gradisen verklaarde ook de titel van het boek. Mooie foto’s zijn bijzonder vanwege de beeldopbouw, het spelen met licht en andere criteria waarop een foto technisch beoordeeld wordt. Bijzonder is een foto door wat er vastgelegd wordt. In het boek vindt je beide categorieën maar zoals gezegd veel foto’s zijn mooi en bijzonder.

Gradisen herinnerde ook nog aan de bestuurlijke betrokkenheid van Jan bij Stichting Centrum Tiel / Hart van Tiel. Jan was bestuurslid toen Tiel meedeed aan de beste winkelstad in de categorie middelgrote gemeenten in Nederland. Tiel werd toen net geen eerste.

Na de speech van Gradisen kreeg cultuurwethouder Frank Groen het eerste exemplaar. De wethouder wees op het belang van het werk van Jan voor de Tielse gemeenschap en de gemeentelijke organisatie en bedankte hem hiervoor.

Vervolgens kregen de bezoekers via een beeldscherm een snel kijkje in het boek en vertelde Emile Smit in een duo presentatie met Jan, de totstandkoming en indeling van het boek.

Ella Kok, directeur van het Regionaal Archief, benadrukte nog eens hoe blij het archief was met de vele duizenden foto’s die Jan voor beheer, behoud en raadpleging aan het archief geschonken. Het was en is de grootste collectie van het archief en van grote waarde. Toen zij hoorde dat de oudheidkamer een boek over Jan en zijn werk wilde uitgeven, bood zij spontaan aan om het archief daaraan te laten bijdragen. Daardoor kon het boek 24 pagina’s dikker worden naar 128.

De laatste spreker was Jan Beijer. Meer dan veertig jaar had hij met Jan samengewerkt als hoofd- en eindredacteur van ‘Dagblad Rivierenland’ en later als hoofd communicatie en voorlichting van de gemeente TieL. Hij prees Jan voor zijn betrokkenheid bij het wel en wee van de stad. En de mensen die er wonen. “Een stad waar hij aan verknocht is. Wie Tiel zegt, zeg Jan Bouwhuis. Hij laat zien hoe het met Tiel vergaan is. Tiel mag zich gelukkig prijzen met een geschiedschrijver van deze kwaliteit en allure. “Jan Beijer had altijd fijn samengewerkt. “Niets was voor Jan teveel. Hij was altijd bereid om anderen een plezier te doen en toonde altijd een tomeloze energie. Jan is een perfectionist en stelde vaktechnisch hoge eisen aan zichzelf.“