Zwarte Sint

Door Huub van Heiningen op donderdag 9 juli 2015, geplaatst in Kunst & cultuur, Historie.

De soms wat uit de hand lopende discussie van de laatste jaren over de huidskleur van Zwarte Piet gaat niet over een nieuw fenomeen. In december 1993 verscheen er in Tiel al een bruine Sint Nicolaas met gitzwarte lange haren, vergezeld van een krijtwitte Piet. Die kwam de bezoekers verrassen bij “De Tafel van Tiel” in de bovenzaal van De Beurs.

Dat maandelijkse discussieforum was op poten gezet door enkele Tielenaren, die de politiek korter bij de burger wilden brengen en aandacht vroegen voor de cultuurhistorie van Tiel. Daarvoor was eenmaal per maand op een zondagmorgen vanaf 12 uur de bovenzaal beschikbaar gesteld. Toegang en koffie waren voor iedereen gratis en er werd gretig gebruik gemaakt van de mogelijkheid om na afloop in het restaurant na te tafelen. Er werden doorgaans een of twee inleiders uitgenodigd om een discussie aan te zwengelen en die werd meestal geleid door de helaas jong overleden fractievoorzitter van Groen Links, Ria Beckers.  Na twee jaar is het evenement een stille dood gestorven omdat de Tielse politici vonden dat het politieke debat in de raadszaal moest plaatsvinden, zodat het bv ambtenaren verboden werd in de bovenzaal van De Beurs een plan toe te lichten en te verdedigen.

De directe aanleiding van de happening met de donkere Sint was een gesprek met de jong overleden Ahmed Addou, welzijnswerker van Marokkaanse origine. Die had toen zelf kleuters en vroeg zich af of de status van goedheiligman afhankelijk was van een huidskleur. Bij hem in huis is toen het idee geboren een zwarte Sint te laten verschijnen in een bijeenkomst van “De Tafel van Tiel”. Het zou overigens niet alleen een voorzichtig protest tegen discriminatie moeten worden; zoals dat bij de traditie past zou er iemand uit gepikt worden om zijn fouten en misvattingen voor te houden, vermanend toe te spreken om voor hem vervolgens een cadeatje uit de zak te halen. En dat moest burgemeester Ed van Tellingen worden, een vaste en enthousiaste bezoeker van “De Tafel”.

In Amsterdam werd een Marokkaanse toneelspeler opgezocht en Ahmed zelf nam de rol van Witte Piet op zich. Het werd een hilarische vertoning, waaraan best het een en ander rammelde. De inleider – nu lid van de commissie voor bezwaar en beroep – had even de neiging de politie te bellen en goede Sint bleek het grootste deel van de teksten, die ik voor hem had uitgetikt om uit het grote boek voor te lezen, niet goed te kunnen uitspreken. Maar Ria Beckers, die evenmin iets van de komst van Sint Nicolaas wist, viel geen moment uit haar rol als voorzitter. En hoewel hij al snel door had dat er geen woord Spaans zat in wat hem werd voorgelezen, toonde Van Tellingen zich blij verrast en viel hij geen moment uit zijn rol. Hij bleek best te kunnen waarderen, dat er ook een cadeautje was voor Jan Groenhuysen, die juist tevoren als raadslid voor de PvdA was opgestapt door de “affaire Kellen-West”. En er kon veel en hartelijk gelachen worden.

Wie er wèl was ingeseind was onze fotograaf Jan Bouwhuis, die een aantal opnamen maakte. Wie ze bekijkt zal merken hoe broos het leven is – er staan verschillende Tielenaren op die niet meer onder ons zijn.