Oude Bekenden 34: de bekendste Tielenaar ooit

Flipje Tiel is misschien wel de bekendste Tielenaar ooit. Menigeen verzamelt nog steeds voorwerpen en publicaties met zijn beeldtenis.

Maar onder jongeren is hij minder en minder bekend. Hij is dan ook verbonden met een deel van de Tielse industriële geschiedenis: Maatschappij De Betuwe, met zijn grote jam- en sapfabriek aan de Grotebrugse Grindweg, zorgde ervoor dat hij werd geboren. Maar waar woonde hij? Te oordelen naar de huidige uitingen rond zijn bestaan, moet dat tegenwoordig in het museumdeel van het gebouw De Groote Sociëteit zijn.

Hij heeft een wat gecompliceerde geboortegeschiedenis, maar in een wereld waarin we bijna alles geloven en dat geloof wordt gevoed met mythes en halve waarheden, moet dat geen probleem zijn.

De oude boekjes, het Flipjemuseum heeft er een mooi overzicht van, vertellen ons dat hij oorspronkelijk in Sprookjesland woonde. Zijn moeder moet een enorme framboos zijn geweest, die in de tuin van kabouter Pip groeide. De Zomerfee gaf hem met haar toverstaf het leven.

De geschiedenis werd oorspronkelijk opgetekend in de stripboekjes van De Betuwe, die in 1935 werden getekend door Daan Hoeksema. Flipje was een reclamefiguurtje, maar beleefde nog geen avonturen. Dat kwam pas later, toen de familie Ten Harmsen Van Beek zowel de rijmpjes als de tekeningen ging leveren. Flipje was een hit, de Tielse jamfabriek had er een heel herkenbaar figuurtje aan. Met zijn vriendjes Jasper Aap, Flapoor Olifant en Bertje Big beleefde het fruitmannetje jarenlang allerlei avonturen. Maar hij raakte een beetje in de vergetelheid, de jamfabriek sloot. Rond 1995 kom je hem dan weer tegen, in een boekje van Henk Rotgans.

De moderne Flip is van 2002, en sindsdien is hij niet meer weggeweest. Steevast draagt onze burgemeester een speldje van Flip op zijn revers bijvoorbeeld, als voorman van de Fuitdelta Rivierenland, een naam die maar moeilijk vaste voet krijgt onder de burgers, al knikken de gemeentelijke bestuurders vrolijk ja bij die naam.

De moderne Flip werd in 2002 van beeld voorzien door Arie van Vliet, het tekstdeel kwam van vertelster Mia Verbeelen. In 2010 werd hij 75 jaar, en dat werd gevierd in de stad met festiviteiten voor kinderen en natuurlijk een nieuw boek. Ditmaal met tekst van Alexandra van Steen, die tegelijk de hospita is van Flip, want ze is de directeur van het Flipjemuseum. Wanneer de deuren voor het publiek sluiten, is Flipje er prinsheerlijk alleen, zijn slaapkamer is op de eerste verdieping, dezelfde verdieping als die waar de Groote Sociëteit is gevestigd, dat eerbiedwaardig en vooral oude instituut dat nog steeds heren bijeen brengt die in rust een glaasje drinken en een goed gesprek houden. Het is een van de oudste sociëteiten van het land, opgericht in 1764 met als doel er kranten te kunnen lezen, wat te roken en een goed glas te drinken. Flipje is geschiedenis en woont in geschiedenis, met een mooi uitzicht naar twee kanten.

Dat was er bijna niet meer geweest, want het pand werd zwaar beschadigd in de Tweede Wereldoorlog. De sociëteit en de Waterpoort ogen nu weer oud, maar de vorm die we nu zien stamt uit 1979. Het is een kopie dus, wel zo fijn voor Flipje, want gerieflijk en moderner dan het vele eeuwen oude oorspronkelijke gebouw. De poort is zo mogelijk nóg ouder, althans, dat was hij, want hij was helemaal verdwenen. En in de negentiende eeuw bijna gesloopt wegens bouwvalligheid. Links van de Waterpoort stond ooit café De Harmonie, ook wel bekend als de Kleine Sociëteit. Nu staat dar een appartementengebouw, met onderin een soort winkelruimte waar tot voor enkele jaren de gemeente inwoners en bezoekers van de stad over vanalles informeerde: de Zaak van de Stad. Ook al heeft de Sociëteit een eigen opgang, je kunt er binnendoor ook komen. Misschien dat Flipje er in de avonduren in de open haar staart en terugdenkt aan zijn jeugd, toen hij nog een klein en niet zo beroemd framboosje was.